Suudi Arabistan’ın ve petrol ihracatçısı ülkelerin uzun yıllar boyunca petrol gelirlerinden elde ettiği ‘petrodolar’ ülkenin petroldeki fiyat düşüşüyle gittikçe açılan bütçe açığını dengelemek için yurtdışındaki hisse piyasalarından çıkarak ülkesine dönmeye başladı. Dünya Gazetesi'nden Hilal Sarı'nın haberine göre, Suudi Arabistan Maliye Bakanlığı’nın (SAMA) verilerine göre geçtiğimiz yıl petrol fiyatlarındaki düşüş başladığından bu yana ülkenin yurtdışı rezervlerinden 73 milyar dolar azalma oldu. Öte yandan Suudi Arabistan Merkez Bankası’nın rezervlerdeki hızlı azalmayı karşılayabilmek için yurtiçi bankalara döndüğü ve bir tahvil programına başlayacağı belirtiliyor.
Gelecek üç yılda her ay 24 milyar dolar
En fazla Körfez sermayesinin aktığı fon yönetimi BlackRock da Avrupa, Ortadoğu ve Afrika piyasalarından çıkışlar raporladı. Şirket ikinci çeyrek finansal sonuçlarında EMEA bölgesinden 24.1 milyar dolar çıkış kaydetmişti. Birinci çeyrekte ise bu çıkış 17.7 milyar dolardı. Piyasa katılımcıları bu çıkışların Suudi Arabistan ve Abu Dabi gibi diğer Körfez ülke fonlarından kaynaklandığına işaret ediyor. Uzmanlar gelişmekte olan ülkeler için en kötü durumun ise bu ülkelerin sermaye çıkışlarının devam etmesiyle gerçekleşeceğini öngörüyor. Zerohedge’in yapmış olduğu bir araştırma petrol fiyatlrının yeni (daha düşük) fiyat dengesi petrodolar arzını gelecek yıllarda her ay 24 milyar dolar eksiltecek ve gelecek üç yılda çıkışların toplamı 860 milyar dolara ulaşacak. Özellikle Brezilya’daki ekonomik durum kötüleşirse, bölgedeki Körfez sermayesi taşıyan fon Copom’un da çıkışlara başlaması bekleniyor.
Fon yöneticilerine ‘Kara Pazartesi’
Yurtdışındaki fon yöneticileri için çok kötü bir dönem olduğu belirtilen Financial Times haberinde konuyla ilgili bir fon yöneticisi geçtiğimiz hafta Suudi Arabistan’ın çok büyük bir sermaye çıkışı gerçekleştirmesini “Bu bizim Kara Pazartesi’mizdi” ifadeleriyle aktardı. Finansal hizmetler araştırma şirketi Insigt Discovery CEO’su Nigel Sillitoe SAMA’nın geçtiğimiz altı ayda 50 ila 70 milyar dolar çektiğini tahmin ediyor. Silltoe “Asıl soru ise bu sermayenin ne zaman geri döneceği. Çünkü fon yöneticileri son yıllarda SAMA’nın sermayesine hayli bağımlı hale gelmişti” diye konuştu.
Refah, Yemen savaşı ve riyali koruyabilmek için
Suudi Arabistan’ın bu sermaye hareketinin altında üç önemli neden yattığı belirtiliyor. Birincisi, her vatandaşının günlük yaşam standartlarını koruyabilmek, ikincisi Yemen’le temsili savaşıyla ilgili harcamaları karşılamak ve son olarak riyel dolar karşısında koruyabilmek. Ve beklendiği gibi petrol fiyatları “uzun bir süre düşük” seyretmeye devam ederse, Suudi Arabistan’ın şu anda alarm seviyesinde olan cari ve mali dengelerini iyileştirmek için baskılanmaya devam edeceği vurgulanıyor.
State Street, Northert Trust ve BNY Mellon gibi finansal kuruluşların çok büyük körfez sermayesi yönettiği, bu sebeple en çok etkilenecek kuruluşlardan olacağı belirtiliyor. SAMA'nın çalıştığı finansal kuruluşlar arasında Aberdeen Asset Management, Fidelity, Invesco ve Goldman Sachs gibi isimler de bulunuyor.
Petrol 73’ten bu yana sadece dolarla alınabiliyor
Petrol satın almak isteyen her ülke ya da kuruluş, karşılığında dolar vermek, bu doları da bir yerden bulmak zorundadır. Petrolün dolar cinsinden fiyatlanması, dolaraın rezerv para olmaya devam etmesinin en güçlü dayanağıdır. Çünkü enerji talebi sürekli artmaktadır. 1971 yılında ABD'nin doların karşılığını altın olarak veremeyeceği anlaşılınca, 1972-1973 yıllarında ABD, Suudi kraliyet ailesiyle, kraliyet ailesinin hükümranlığını koruma karşılığında petrolü yalnız dolarla satmaları hususunda anlaştı.Diğer OPEC ülkeleri de bunu takip etti ve petrol karşılığı olarak sadece dolar kabul eder oldular.