Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB) adına, Elektrik Mühendisleri Odası (EMO) tarafından düzenlenen "TMMOB 8. Enerji Sempozyumu" 17-19 Kasım 2011 tarihlerinde İstanbul Kültür Üniversitesi’nde gerçekleştirildi. Küresel Enerji Politikaları ve Türkiye başlığıyla toplanan sempozyum kapsamında; uluslararası enerji politikalarını, bölgesel, ekonomik, jeopolitik, stratejik ve kamusal açılardan değerlendirildi ve Türkiye’deki gelişmeler de bu bağlamda irdelendi.
Sempozyumda Türkiye, ABD, İngiltere, İskoçya, Fransa, Rusya, Avustralya, Kuveyt, Filistin, Ürdün ve Japonya olmak üzere farklı ülkelerden kırk iki bildiri sunuldu, on bir oturum ve üç panel gerçekleştirildi.
Sempozyum sonrası, TMMOB 8. Enerji Sempozyumu Düzenleme Kurulu tarafından TMMOB 8. Enerji sempozyumu Sonuç Bildirgesi yayımlandı. Bildirge kapsamında, Sempozyumun, 2008 yılı sonunda ortaya çıkan küresel ekonomik krizin, Ortadoğu’da "Arap Baharı" olarak ifade edilen değişimlerin ve Fukuşima felaketinin etkilerinin sürdüğü bir ortamda gerçekleştirildiği vurgulandı. Bu bağlamda Bildirge’de, "tüm bunları içeren küresel ve bölgesel gelişmelerin enerji politikalarına etkileri, yurt içi ve yurt dışından konusunda uzman katılımcılarla tartışılmıştır" denildi.
Bildirgede, petrol ve gaz rezervleri olmak üzere enerji kaynaklarına doğrudan ulaşmanın, bu kaynakların aktarılacağı enerji yollarının planlamasını yapmanın ve denetimini sağlamanın küresel sermayenin enerji politikalarını belirleyen unsurlar olarak görüldüğüne dikkat çekildi ve "Uluslararası sermaye sürdürülebilir kalkınma söylemi altında, dünya genelinde enerji üretim ve tüketimini belirlemekte kendi çıkarları doğrultusunda kaynak paylaşımına şekil vermektedir" denildi.
Küresel ekonomik kriz başlığı kapsamında 1980’lerde başlayan özelleştirme furyasına dikkat çekildi ve krizin, enerji sektöründe büyük bir sarsıntı yarattığı belirtildi. Bu bağlamda Bildirgede; 'Dünyada ve Türkiye’de Enerji Özelleştirmeleri' oturumunda yer alan Prof Steve Thomas’ın: "Tüm dünyada enerji özelleştirmeleri çalışmıyor. Özellikle küçük tüketiciler için perakende piyasaların kötü gittiğini, uluslararası yatırımcıların piyasadan çekildiği ve yakın dönemde geri dönemeyeceklerini görüyoruz." İfadelerine yer verilerek çözümün daha fazla özelleştirme olmadığı; kamusallaştırma, kamusal planlama olması gerektiği ifade edildi.
Bildirgede nükleer enerji konusuna da değinildi, bugün dünyada 433 nükleer reaktör bulunduğu, 65 yeni reaktörün ise inşa halinde olduğu vurgulandı. 11 Mart 2011 Tohoku depremi ve ardından gelen tsunami sonrası başlayan ve halen sürmekte olan, Fukuşima I. Nükleer Santrali’nden atmosfere radyoaktif madde yayılmasıyla, bugün dünya genelinde nükleer enerjinin yeniden tartışıldığına dikkat çeken Bildirgede, "Fukuşima sonrası dünyada nükleer santral yatırımları bir kez daha sekteye uğramış, İspanya, Almanya, İsviçre, Belçika, Meksika ve Tayvan gibi ülkeler ardı ardına santrallerini kapatma programlarını açıklamaya başlamışlardır" denildi. Bu kapsamda Türkiye’nin nükleer santrale yönelme durumu da Bildirgede tartışılan konular arasında yer aldı.
Sempozyum Bildirgesinde ele alınan bir diğer konu ise enerji verimliliği oldu. "Enerji verimliliği politikalarının, sürdürülebilir bir enerji için çok önemli olduğu tüm dünyada kabul edilmekte bu konuyla ilgili yaptırım ve çalışmalar gittikçe artmaktadır. Enerjinin üretimi ve tüketiminin çevreye olan etkisi küresel sonuçlar doğurmaktadır. Bu sebeple bu konu küresel bir boyuta sahiptir ve uluslararası anlaşmaların esaslarından biri haline gelmiştir" ifadelerinin yer aldığı Bildirgede, enerji verimliliğinin sanayileşme ve teknoloji politikalarıyla da ayrılamaz bir bütün olduğu vurgulandı.
Sempozyum Bildirgesinde önemle üzerinde durulan bir diğer konu da; son zamanlarda sıklıkla düzenlenen protestolarla gündeme gelen Hidroelektrik Santraller oldu. Elektrik üretiminde ciddi bir öneme sahip oldukları belirtilen HES’lerin kuruldukları bölgedeki yerel ekonomik ve çevresel özellikleri göz ardı ediyor olması ciddi bir sorunolarak tanımlandı.
TMMOB Türkiye 8. Enerji Sempozyumu "Küresel Enerji Politikaları ve Türkiye"de sunulan bildiriler, yapılan tartışma ve panellerden ortaya çıkan sonuç ve öneriler ise şöyle özetlendi:
- "Uluslararası sermaye küresel ölçekte enerji politikalarını belirlemektedir. Sürdürülebilir Kalkınma adı altında uygulanan politikalar diğer alanlarda olduğu gibi enerji alanında da eşitsizlikler yaratmaktadır.
- Ulusal enerji politikaları merkezi ve kamusal bir planlamayla belirlenmeli, ülkenin enerji potansiyeli net bir biçimde ortaya konmalı ve bu potansiyelin kullanılmasına yönelik yol haritaları çıkarılarak gerekli hukuki, teknolojik ve finansal düzenlemeler kamu eliyle yapılmalıdır.
- Enerjide arz güvenliği, piyasa çıkarlarına göre ortaya çıkan ihtiyaçlar doğrultusunda değil, sürdürülebilir, ucuz, temiz ve güvenli bir enerji teminin bir kamu görevi olduğu bilinciyle sağlanmalıdır.
- Neoliberal politikaların yarattığı tahribat göz önüne alınarak enerji özelleştirme uygulamalarına derhal son verilmelidir.
- Enerji üretiminde yerli ve yenilenebilir enerji kaynakları öncelikli olmalı, ARGE çalışmaları ve yerli yatırımlara devlet teşviki verilmelidir.
- Ülkemizin enerjide artan dışa bağımlılığı azaltılmalıdır.
- Enerjinin verimli ve etkin kullanımına yönelik projeler desteklenmeli, toplumsal bilinç oluşturmak için ilköğretimden başlayan eğitim programları hazırlanmalı, enerjinin verimsiz kullanımına karşı yaptırımlar uygulanmalıdır.
- Enerjide toplumsal yaşamı, ekolojiyi ve kültür varlıklarını gözeten politikalar geliştirilmelidir.
- Ülkemizin enerjide dışa bağımlılığını perçinleyecek olan nükleer santral anlaşmalarından derhal vazgeçilmeli, nükleer enerji konusu atık, güvenlik, kamu yararı gibi boyutlarıyla tekrar ele alınıp değerlendirilmeli, alternatif enerji kaynakları göz önüne alınmalıdır".