Fotoğraflar: Kemal KAYMAK / AA
Sakarya'nın Kaynarca ilçesinde Fatih Sultan Mehmet'in mimarlarından Şeyh Müslihiddin adına 5 asır önce yaptırılan 530 yıllık cami restore ediliyor.
Topçu köyü Büyükkaynarca Mahallesi'nde bulunan ve 1999 yılındaki depremde minaresinin devrilmesinin ardından cami, su alması ve tahtaların çürümesi üzerine tamamen yenilenmek zorunda kalındı. Eylül ayında başlayan restorasyon çalışmaları kapsamında, caminin iç cephesi çam, dış cephesi de meşe ağaçlarıyla tamamen yenilendi. Restorasyon sırasında çimento yerine, Horasan harcı kullanıldı.
Kaynarca Kaymakamı Ersin Emiroğlu, restorasyon çalışmalarının yaklaşık 350 bin TL'ye mal olduğunu söyledi. Çalışmaların birkaç aya kadar tamamen sonuçlandırılacağını belirten Emiroğlu, Kocaeli Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu'nun onarım izni vermesinin ardından çalışmalara başlandığını hatırlattı. Emiroğlu, şöyle konuştu:
''Bu konuda çok titiz
davrandılar. Amaç, çürümemiş olan malzemenin dökümü yapılarak tekrar
kullanılmasıydı. Çalışma başladığında gerçekten kullanılacak malzemenin hemen
hemen hiç kalmadığı görüldü. Birkaç kolonumuz ve ana gövdemiz var, onlar
kullanılabildi. Malzemenin çoğu yenilendi ama en azından içeride gördüğümüz 530
yıllık bazı eserler ayakta duruyor. Restorasyon işlemi tamamlandığında caminin
dışı koruyucu malzemeyle kaplanacak.'' Restorasyon işleminin tamamlanmasıyla camiyi bazı özel günlerde ibadete açmak düşüncesinde olduklarını ifade eden Emiroğlu, ''Camiyle ilgili bazı düşüncelerimiz var. Belirli dönemlerde ibadet yapılsın ki hava alsın ve çürümesin. Cami imamıyla da sık sık görüşüyorum. En azından cuma namazlarını bu camide kılın ki açılsın ve hava alsın içerisi. Tekrar harap olsun istemiyorum'' diye konuştu.
''Çoğu orijinal eseri kurtaramadık''
Restorasyon işlemini yapan firmanın şantiye şefi Mehmet Bayram ise çalışmalara eylül ayının ortasında başladıklarını belirterek, kötü giden hava şartları nedeniyle çalışmalara 45 gün ara vermek zorunda kaldıklarını söyledi. Çalışmaların tamamlanma aşamasında olduğunu belirten Bayram, şöyle konuştu:
''20 gün sonra teslim edeceğiz inşallah. Caminin ana duvarları hariç, bütün her şey maalesef yenilenmek zorunda kaldı. Ana taşıyıcılar, karkaslar ise tamamen orijinal. Geç kalınmış bir restoreydi, üzüldük. Pek çok şeyi sökmek ve yeniden yapmak zorunda kaldık. Her şeyi eski haline uygun şekilde yeniden düzenledik. Caminin restorasyonunda geç kalınmış. 1999 depreminde minarenin çatının üzerine yıkılması nedeniyle çatı deforme olmuş ve cami hızla su alarak çürümeye başlamış. Sahipsizlik ve bakımsızlıktan dolayı da çoğu orijinal eseri kurtaramadık. 3 veya 4 parçayı ancak koruyabildik, o derecede çürümüş.''
Caminin kalaslarını söktüklerinde hayretler içinde kaldıklarını ifade eden Bayram, ''Hiçbir güç eskiler gibi yapamıyor. Bilhassa ağaç kalitesi yönünden. Eski ağaçları söktüğümüzde şaşırdık. Makinelerin olmadığı dönemde böyle ağaçların nasıl bu hale getirildiğini anlayamıyoruz'' diye konuştu.
Defineciler kazı yapmış
Bayram, camide definecilerin kazı yaptıklarını belirlediklerini ifade ederek, ''Definecilerin kurcaladığı söylentileri çıktı. Burada define olmadığını göstermek ve binanın temelini görmek için her yeri açtık ve fotoğraflar çektik. Definecilere de haber gönderdik, kazmayın diye. Jandarma takip edince yarım yamalak kurcalayıp kaçmışlar'' dedi.
Bayram, camide bıraktıkları orijinal parçaların minber külahı, iki direk ve girişteki mermer olduğunu sözlerine ekledi. (AA)