Anikya İznik Çini’nin sahipleri Nejla Anıl ve Sevinç Öztürk, Bursa’daki Yeşil Türbe için 15’inci yüzyılın sonlarında uygulanan, ısı farklılıklarına, suya ve darbelere dayanıklı İznik Çinisi üretimini başardı. Üniversite ile işbirliği içinde yürütülen proje sonucu üretilen özel çiniler, donmaya ve darbelere daha dayanıklı oldukları için dış yüzeylerde ve yerlerde kullanılabilecek. Nejla Anıl, ilk önemli uygulamanın soğuk havasıyla ünlü Astana’da Nursultan Nazarbayev tarafından inşa ettirilen ‘Nur Camii’nde gerçekleşeceğini söyledi. Sevinç Öztürk ise bu proje için 10 bin adetlik özel üretim çinilerin Astana’ya gönderildiğini belirtti.
Yeşil Türbe sayesinde
Bursa’daki tarihi Yeşil Türbe’nin restorasyonu sırasında yaşanan sorunların dış yüzey çinilerinin çok özel teknikle üretilmesi gerektiğini ortaya koyduğunu anlatan Nejla Anıl şöyle konuştu: “Dış cephedeki 14’üncü yüzyılın sonu ile 15’inci yüzyıl başlarında üretilmiş çinileri kimse üretememiş. 3 santimetre kalınlıkta, renkli sır tekniği ile rölyefik bir şekilde yapılması gerekiyordu. Üniversite ile Ar-Ge başlattık. Çininin orjinalini laboratuvarda inceledik ve üretmeyi denedik. Donmaya, bazı kimyasallara, asitlere ve darbelere dayanıklılık testleri yapıldı. Ortaya çok daha dayanıklı bir çini çıktı. Restorasyon bize geldiğinde 2009’du ve 2 yıl gecikmişti. Hatta düz renk çiniler başkaları tarafından yapılmıştı ve sonradan o çinilerde sorunlar çıktı. Biz sadece desenli çinilerini, mozaik teknikli panolarını yaptık, hiçbir bozulma olmadı. Biz de ‘neden çiniyi yerde kullanamıyoruz’ sorusunun cevabını bulmuş olduk.”
Nur Camii ve Batı Ataşehir
Sevinç Öztürk ise sıcak soğuk farklılıklarına, darbelere, kimyasalallara, suya neme daha dayanıklı İznik Çinisi ile havuzlarda, dış cephelerde ve yerlerde İznik Çinisi kullanımının mümkün hale geldiğini belirterek şunları aktardı: “5 milimetre daha kalın ve daha yüksek ısıyla pişiriliyor. Su emme katsayısı azaldı, sert sırlı bir yapı kullanılıyor. Daha sert ve daha kalın olan sır, kolayca çizilmiyor. Bu nedene de evlerin girişlerinde yerde uygulanabilir. Hamamlarda, havuzlarda, teraslarda uygulamalara başladık. Artık İznik Çinisi’nin üzerine basılacak ve birşey olmayacak. Bakü’de bin metrekarelik bir villaya uygulama yaptık. Astana’da Sembol İnşaat’ın inşatını sürdürdüğü Nur Camii’nde yapılıyor. 16 Aralık’ta Sayın Nazarbayev’in doğum gününde bu cami açılacak. Ayrıca Sayın Başbakanımızın çok önem verdiği Batı Ataşehir Camii’inde de uyguluyoruz.”
Eski yöntemle üretime ‘patent’ olmuyor
Anikya İznik Çini ortağı Nejla Anıl, yeni ürüne ‘İznik Yer Çinisi’ adını verdiklerini belirterek şöyle konuştu: “Yeşil Camii’nin içinde bir yer çinisi uygulaması gördük ama o da mat bir çiniydi. Bizimkisi eski yöntemle inovasyon (yenilikçilik) oldu. Patent için başvurduk ama ‘ilk biz yaptık’ diye bir belge alınamıyor. Çünkü, yeni formül çıktı ama bu çok eski dönemlerdeki zaten var olan bir formülü yeniden keşfetmek oldu. Testler -26 ile +26 derece arası şoklamalarla yapıldı. Nur Camii için de sert ısı değişimlerine ve yoğun yağışlara dayanıklı çini gerekiyordu. Taç kapısı ve ön girişi yapıyoruz. İç kubbeler, kemerler v.s. Aslında projede 4 bin metrekare çini alanı vardı. Sonradan daraltıldı. Biz şu anda partiler halinde 10 bin adet çiniyi gönderiyoruz.”