Türkiye, genel seçimlerle tamamlanacak kritik bir seçim üçlemesinin ilk ayağı için 30 Mart Pazar günü sandık başına gitmeye hazırlanıyor. Ancak öyle bir yerel seçim ki bu, 'genel' olduğu konusunda herkes hemfikir. Belki de bu nedenle adaylar ancak seçime birkaç ay kala açıklanabildi, dolayısıyla kampanyalar da bu sıkışık zaman dilimine hapsoldu; proje önerileri, kente dair öngörüleri ülkenin çalkantılı gündemi içinde eriyip gitti. Şehir plancısı Aysun Koca, Yapı Dergisi Nisan sayısı için Türkiye’nin üç büyük kentinde ve İstanbul’un birkaç ilçesi özelinde öne çıkan projelerden yaptığı derlemeyle; gelecek 5 yılda şehirlerimizi bekleyen süreçler hakkında bir fikir oluşturmayı hedefliyor.
İstanbul
Kadir Topbaş
İki dönemdir İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı görevini yürüten Kadir Topbaş, üçüncü dönemi için ulaşım projelerini öne çıkarıyor.
• Marmaray ile Sabiha Gökçen havalimanı bağlantısı sağlanacak.
• Saatte 6 bin yolcu kapasiteli teleferik ile Altunizade ve Çamlıca’ya ulaşılabilecek.
• Her sokağa “Apart Park” yapılacak.
• Tuzla’da Via Properties tarafından Viaport Marine yat limanı projesi yapılacak.
• Tuzla’ya iki ayrı metro hattı ile bir nostaljik tramvay hattı inşa edilecek.
AKP, “Kentsel Dönüşüm konusunda kimse mağdur edilmeyecek, yerinde dönüşüm yapılacak, Kanal İstanbul’un yapımı sırasında civarında yaşayanlar mağdur edilmeyecek, orada bu çalışmadan dolayı bir artı gelir çıkacaksa, bu o bölgede yaşayanlara verilecek” gibi vaatler öne sürmüş. Kültür - turizm ve çevre konularında özel projelerine ya da önerilerine (bu derleme hazırlık aşamasındayken) rastlanmayan AKP’nin, İstanbul’daki önemli bazı ilçeler için önerdiği projeler ise özetle şöyle:
Kadıköy için Ulaşım konusunda kesintisiz bisiklet parkurları, İskele Meydanı Çevre Düzenlemesi, Fikirtepe’ye köprülü kavşak, Marmaray yeraltı otoparkı, Suadiye’de su sporları merkezi, Moda’ya yeraltı otoparkı, Kuşdili Çayırı ve Şükrü Saraçoğlu Stadı çevre düzenlemesi, Yeni Salıpazarı çok işlevli kompleksi (spor alanları, pazar yeri, otopark), Bostancı-Kadıköy iskele arası (minibüs caddesi) havaray projesi, Erenköy Ruh ve Sinir Hastalıkları Hastanesi’nin yerine Erenköy Kent Parkı, Caddebostan’da Kadıköy Eğlence Adası, Sahrayıcedit Kent Parkı, Kadıköy Arena Spor Salonu gibi noktasal ve İstanbul geneli ile ilgili projeler üretmiş; Kentsel Dönüşüm konusunda Kadıköy’de altyapı yenileme, depreme dayanıklı yapılar, yeşil alanlar, çocuk oyun alanları, otoparklar ile yeni imar planı hazırlanması söz konusu.
Beyoğlu için Kentsel Dönüşüm konularında, son aylarda ilçede en fazla gündem konularından birisi olan Okmeydanı ön plana çıkmış. AKP Beyoğlu adayı Ahmet Misbah Demircan, “Okmeydanı’nda başlayacak kentsel dönüşümde dairesi olana daire, dükkânı olana dükkân verilecek. Okmeydanı’ndaki kiracılara TOKİ’nin proje geliştirdiği yerlerden, çekilişsiz, kurasız daire verilecek” diyor, taşınması kararı pek çok eleştiri alan İlkyardım Hastanesi ile ilgili olarak yeniden inşa edileceğini belirtiyor. Turizm konusunda Beyoğlu’nun potansiyellerini değerlendirmek isteyen AKP, “Turizmde istihdam sorununu çözmek amacıyla ilçede Turizm Meslek Lisesi açılacak. Dolapdere’de yapılan otellerin tamamlanmasının ardından 1500 kişiye istihdam sağlanacak” vaadinde bulunuyor.
Mustafa Sarıgül
CHP İstanbul Büyükşehir Belediye Başkan Adayı Mustafa Sarıgül de ulaşım ve kültür - turizm projelerine öncelik veriyor:
• Ulaşım ana planı güncellenecek.
• Yükleme boşaltma gibi faaliyetler gece saatlerine alınacak.
• Raylı sistemin ulaşımdaki payı yüzde 50’ye çıkartılacak.
• Deniz ulaşımı yüzde 10 olacak.
• Tünel sayısı artırılacak, büyük otoparklar yapılacak ve “park et devam et” uygulaması teşvik edilecek.
• Havaray gibi farklı çözümler geliştirilecek.
• Eminönü’nden Harbiye’ye kadar kesintisiz yaya ve bisiklet yolu yapılacak.
• 6 büyük kent meydanı olacak. Taksim, Kadıköy, Üsküdar, Aksaray, Beyazıt, Beşiktaş meydanları yarışmalı projelerle yeniden düzenlenecek.
• Gezi Parkı’na ölenlerin anısına bir anıt yapılacak.
• 39 ilçeye 39 yaşam meydanı tasarlanacak.
• 3. Havalimanı projesi tekrar değerlendirilecek. Kentsel Dönüşüm konusunda kentsel gelişim demeyi tercih ettiklerini vurguluyor ve dönüşümün toplumsal mutabakatla yapılacağını, bir kişi hayır dese o binanın yıkılmayacağını belirtiyor. Taksim Meydanı’nın unutulmadığı projelerde “Taksim meydanı için bir proje yarışması düzenlenecek, bu yarışmada ilk üçe girecek projeler, İstanbullulara sunulacak” deniliyor.
Turizmin gelişmesi için Anadolu yakasına bir kongre merkezi, yeni bir kruvaziyer limanı yapılacağı belirtilirken ve Sarıgül'ün kültür - turizm alanındaki projeleri de özetle şöyle:
• Tarihi yarımada açık müze kent olacak. Sarayburnu’ndan Yedikule’ye, STK’larla birlikte hareket edilip bir büyük kent parkı oluşturulacak.
• Haliç, Eyüp Sultan odaklı, inanç turizmine yönelik bir “doğa ve kültür vadisi” olacak.
• İstanbul surları restore edilecek, önündeki hendek alanıyla birlikte bir bütün olarak turizme kazandırılacak.
• Üç büyük kültür merkezi yapılacak. AKM yenilenecek, Tarlabaşı’na bir konser salonu, Kadıköy’e deniz kenarında bir opera binası yapılacak.
• Garlar kent müzesi olacak. Haydarpaşa ve Sirkeci garları proje yarışmasıyla yenilenip “gar müze” olacak.
• İstanbul’un tarihi yerleri, doğal güzellikleri dünya sinemasının kullanımına açılacak ve kentte doğal çekim platoları kurulacak.
İstanbul’un çevre değerlerine sahip çıkılacağı, ekolojik koridorların, su havzalarının korunacağını söyleyen Sargül'ün çevre konusundaki büyük projeleri de şöyle:
• İstanbul’un su sorununa yönelik biri Avrupa Yakası’nda biri Anadolu Yakası’nda olmak üzere iki baraj yapılacak.
• Deniz suyunun arıtılarak kullanma suyuna dönüştürülmesi için çalışmalar başlatılacak.
• Yenilenebilir enerji kaynaklarına öncelik verilecek. Belediye’nin elektrik maliyeti yüzde 50 azaltılacak.
• İki büyük şehir parkı yapılacak. Anadolu yakasında İçerenköy’deki hal alanı, Avrupa yakasında ise 4. Levent ve Maslak arasındaki Golf Kulübü arazisi mutlaka kent parkı yapılacak. 
CHP’nin İstanbul’daki önemli bazı ilçeler için hazırladığı projelerini de şöyle sıralayabiliriz:
Kadıköy için ulaşım hakkında, “Büyükşehir Belediyesi’yle ortak fikirler ve projeler üretileceği” söyleniyor ve “projeler dâhilinde belirli bölgelerin araç trafiğine kapatılması gündeme getirilecek” deniliyor. Kentsel dönüşüm için ise, “Kentsel dönüşümde amaç, sağlıksız yapıların iyileştirilerek halka geri kazandırılması olacak; kentsel dönüşüm adı altında yeşilin, tarihi ve kültürel değerlerin yok edilmesine, Kadıköy’ün mahalle kültürünün bozulmasına izin verilmeyecek” deniliyor. Ayrıca, Salı Pazarı’nın yeşil alan olarak kalmasının sağlanacağı vaadi de veriliyor.
Beyoğlu için kentsel dönüşüm projelerine ağırlık veriliyor:
• Başta İstiklal Caddesi olmak üzere bütün Beyoğlu’nda kamu ya da özel sinema ve tiyatro binalarının çoğalması konusunda çalışılacak.
• AKM binası yeniden faaliyete geçirilecek.
• Gezi Parkı konusunda Büyükşehir Belediyesi’ne Tepebaşı’ndan başlayıp Ömer Hayyam, Tarlabaşı güzergâhını izleyerek Gezi Parkı ve Taksim Meydanı ile birleşen bölge ağaçlandırılarak bir yeşil vadi oluşturmak konusunda öneriler sunulacak.
• Tarlabaşı ve Örnektepe kentsel dönüşüm planları ile ilgili gerekli incelemeler yaptırılacak.
• Okmeydanı planları iptal edilecek.
Sırrı Süreyya Önder & Pınar Aydınlar
Ekolojik belediyecilik anlayışı yerleştireceklerini söyleyen ve İstanbul Büyükşehir Belediye Başkan Adayı Sırrı Süreyya Önder & Pınar Aydınlar olan HDP, İstanbul için şimdiye kadar üretilmiş ya da önerilmiş projelerin toplum yararına olmadığını ifade ederek, seçim taahhütnamesini şöyle ilan ediyor:
HDP, aralarında üçüncü havalimanının da olduğu mega projelere karşı
• Toplumun ortak kaynakları belediye aracılığıyla halka karşı kullanılmayacak.
• Konut haklarının ve ortak yaşam alanlarının gaspına; imar ve şehir planlarına aykırı yapılaşmaya izin verilmeyecek.
• Tarihsel ve doğal dokuya aykırı projeler hayata geçirilmeyecek.
• Halkın kolektif mülkiyetinde olması gereken ortak alanlar özel firmalara satılmayacak.
• İstanbul’un kaynaklarını yeniden üretilmez biçimde tüketen ve ekolojik dengesini bozan, ilan edilmiş ya da yapımına başlanmış tüm “çılgın” ya da “mega” projeler iptal edilecek.
HDP’nin İstanbul’daki önemli bazı ilçeler için önerdiği projeler de öne çıkmaya başladı. Kadıköy için mevcut yönetim tarafından önerilmiş büyük ölçekli projelere karşı çıktıklarını anlattıkları bildirgelerinde, şu noktalara değiniyorlar:
• Haydarpaşa gibi kentin önemli kültürel ve tarihi değeri yüksek olan ve kent belleği niteliğindeki değerler ranta teslim edilmeyecek.
• Fikirtepe ve Yeldeğirmeni öncelikli olmak üzere sürgün ve mülksüzleştirme anlamına gelen kentsel dönüşüm projeleri yerine konutlar yerinde dönüştürülüp sağlıklı konut hakkı korunacak.
• Kuşdili Çayırı ve Kurbağalıdere depremde toplanma alanıdır, bu alanlara AVM veya otopark yapılmayacak.
• Ranta dayalı, niteliksiz ve kişiliksiz TOKİ projeleri reddedilecek.
• Kadıköy’ün merkezi yayalaştırılacak.
• Özel araçların yoğunluğunu azaltıcı önlemler alınacak.
• Sahilde betonlaşmanın önüne geçilecek.
Beyoğlu için kente ilişkin projeler başlıklar halinde sunuluyor:
• Taksim’den Levent’e doğru uzanan ve bugün parçalanmış olan, yok edilmek istenen devasa alan, kentin merkezindeki en önemli yeşil alan olarak değerlendirilecek.
• Kentsel dönüşüm yerine şehri yeniden keşfetmeyi, tanımayı anlamayı, içindeki ilişkileri kazımadan geliştirmeyi hedefleyen, tek defalık üzerine çullanan bir proje değil, şehirle sürekli temas eden bir yönetim fikri savunulacak.
• Okmeydanı’nda önce tapular dağıtılacak, insanların özgürce sürece katılabileceği bir model önerilecek, bu model mahalledeki kahvelerde tartışılacak.
• Küçük üreticiler yaratıcı sektörlere dönüştürülecek.
• 19. yüzyılın gelişmiş olan kent merkezi ile 20. yüzyılda gelişmiş olan kent merkezi arasında kalan kültür vadisi canlandırılacak.
• Sahipsiz kalmış kongre merkezleri, kongre alanları, sergi alanları, tiyatrolar için bir ekolojik onarım paketi uygulanacak.
• Hilton’un bahçesi belediye meclisi kararı ile halka açık bir alandır ve yaya köprüsü yapana kadar da oraya geçici bir köprü kurulacak ve Gezi bütünleştirilecek.
• İnsanların, İstiklal Caddesi’nden Şişli’ye, Nişantaşı’na, Dolmabahçe’ye, Maçka’ya, sahile kadar gayet rahat yürüyebilecekleri yaya yolları ve bisiklet yolları yapılacak.
Rasim Acar 
Rasim AcarMHP, kendisi de bir şehir plancısı olan İstanbul Büyükşehir Belediye Başkan Adayı Rasim Acar ile 'planlama'yı öne çıkarıyor:
• Sabiha Gökçen ve Atatürk Havalimanı’nın pist ve öteki yerleşim planlarında yapılacak düzenlemelerle mevcut kapasiteleri atırılacak ve 3. havalimanına gerek kalmayacak.
• Noktasal çözümler ve noktasal plan değişiklikleri ile uğraşmak yerine planları 5 bin ve bin ölçekte sağlıklı bir şekilde, şehrin gelecekteki gereksinimlerine de yanıt verebilir biçimde yeniden planlama yapılacak.
• İstanbul’un doğal ve kültürel eşiklerine, potansiyeline, değerlerine aykırı olan Kanal İstanbul Projesi yapılmayacak.
MHP’nin Kadıköy hakkında önerdiği projeler genel eğilimden biraz farklılaşıyor:
• Toprak üstündeki mevcut eserler ve çevresi düzenlenerek Kadıköy bir “Old City” haline getirilecek.
• Yeraltına 8 kat yer üstüne 6 kat otopark yapılarak araç parkı sorunu çözülecek.
• Kartal’dan Boğaziçi köprüsüne kadar D100 karayolu çift katlı olarak inşa edilecek.
• Fenerbahçe bölgesinde deniz ortasına eğlence merkezi kurulacak.
Beyoğlu’nun ise müze olması ağır basıyor:
• Yaklaşık 35 dönümlük bir arazi üzerine Kasımpaşa Türk Kültür Park kültür kompleksi yapılacak.
• Kasımpaşa Kent Müzesi yapılacak.Ankara
Melih Gökçek
AKP, Ankara Büyükşehir Belediye Başkan Adayı Melih Gökçek ile Ankara’da en fazla kentsel dönüşüm hakkında proje öneriyor. Kentsel Dönüşüm konusunda yapılan öneriler arasında ön plana çıkanlar şöyle:
• İmrahor Vadisi’ne inşa edilecek olan “Ankara Boğazı” adında 43 km’ye kadar uzanacak dev kanal yapılacak. İlk 11 kilometresinin etrafında konut, işyeri ve öteki yaşam alanları, yeşil alanlar ve rekreasyon alanları yer alacak.
• Avrupa’nın en yüksek binası ve Ankara’nın simgesi olacak 333 metre yüksekliğinde bir bina yapılacak. Binada oteller, restoranlar ve iş yerleri olacak.
• Yeni Mamak projesi kentsel dönüşüm kampanyası çerçevesinde 5000 konut yapılacak. 
Melih Gökçek, Ankara'ya 'boğaz' gatirecek
Kültür-Turizm konularında ise:
• Avrupa’nın en büyük tema parkı Ankapark yapılacak.
• Kuzey Yıldızı’na (Kuzey Ankara) 9 bin kişilik bir cami ve 5 bin kişilik bir kongre ve sanat merkezi yapılacak.
• Esenboğa Havalimanı’na bitişik bir alanda toplam 50 bin metrekare kapalı ve açık alanı olan fuar alanı yapılacak.
• İnanç Müzesi yapılacak.
• Termal suların kullanılması için bütün altyapıları ücretsiz yapılarak termal turizme katkı sağlanacak.
Mansur Yavaş
Mansur Yavaş'ın projelerinden biri de 'Ulus Koruma ve Kızılay Yenileme Projesi'
CHP, Ankara Büyükşehir Belediye Başkan Adayı Mansur Yavaş ile Ankara için en önemli projeleri olarak su ve ulaşımı ucuzlatmayı öne çıkarıyor. Ulaşım konusunda ise “Otopark ihaleleri iptal edilerek, İstanbul’daki İSPARK gibi yapılacak” deniyor.
İzmir
Binali Yıldırım
AKP, İzmir Belediye Başkan Adayı Binali Yıldırım ile İzmir’de Ulaşım, Kültür-Turizm ve Çevre konularında bolca proje öneriyor. İzmir’de 2023’e kadar tamamlanacak ulaşım projeleri, 'İzmir-İstanbul Yüksek Hızlı Tren Projesi, İzmir Karayolu ve Raylı Geçiş Projesi, İzmir-Antalya Otoyolu, İzmir Metroları, Kruvaziyer Limanı, Yat Limanları, Efes Antik Limanı, İzmir-Çeşme Deniz Otoyolu, Vecihi Hürkuş Havalimanı, İnciraltı’ndan Bostanlı’ya tüplü ve köprülü geçit' şeklinde sıralanıyor.
Kültür - turizm için:
• Narlıdere’den Çiğli’ye kadar 65 kilometrelik sahil bandında 8 farklı temada açık hava müzesi yapılacak.
• Balçova’ya su dünyası müzesi yapılacak.
• Arkeopark Projesi’nde Agora-Kemeraltı ve Kadifekale ekseni geliştirilecek.
• Alsancak’ta kongre merkezleri ofisler, eğitim alanları, sanat atölyeleri ve film platolarının yer alacağı 1 milyon metrekarelik küçük şehir parkı yapılacak.
Çevre için önerilenler arasında:
• Bayraklı’ya botanik park yapılacak.
• Jeotermal seracılık organize sanayi bölgeleri kurulacak.
• Sıcak suyu etkin kullanmak için 29 bin dekar alanda jeoseralar açılacak.
• Fidancılık ve süs bitkileri organize bölgeleri kurulacak.
• Bayraklı bilim teknoloji ve açık hava müzesi kurulacak.
Kentsel Dönüşüm hakkında ise, Körfez Dönüşüm Projesi, Agora ve Kent Merkezi Yenileme Projesi, Şehir Yenileme Projesi, 18 yeni yat limanı projelerinin de 2023’e kadar bitirileceği duyuruluyor.
Aziz Kocaoğlu
CHP İzmir’de ulaşım, kentsel dönüşüm, kültür-turizm ve çevre konularının her birinde ayrı ayrı projeler öneriyor.
Ulaşım hakkındaki projeler:
• 5 metro, 6 tramvay, 2 ayrı banliyö hattı ve devam eden projelerle birlikte İzmir’de raylı sistem 302 kilometreye çıkarılacak.
• Yüzülebilir Körfez’den yeni iskelelerle deniz ulaşımı güçlendirilecek.
• Alsancak Tüneli ile trafik rahatlayacak.
• İzmir deniz projesi kapsamında Bayraklı-Göztepe ve Mavişehir’de yeni vapur iskeleleri, Göztepe, Karataş, Bostanlı’da da semt marinaları oluşturulacak.
• İzmir Büyükşehir Belediyesi trafik akışına kolaylık sağlamak ve ulaşımı hızlandırmak için yeni dönemde İZBAN hattı ve karayolu güzergâhları üzerinde 63 adet alt ve üst geçit inşa edilecek.
• BİSİM projesindeki bisiklet ve istasyon sayısı artırılarak bisiklet kullanımı teşvik edilecek. Toplam 134 kilometrelik bisiklet yolları oluşturulacak.
Kentsel Dönüşüm hakkındaki projeler:
• Daha önce bir kısmında EXPO faaliyetlerinin tanımlandığı, içerisinde 70 hektarlık lagün ve kent ormanı barındıran 400 hektarlık bölge, “sağlık konsepti” çerçevesinde planlanacak.
• Alparslan, Cengizhan ve Fuat Edip Baksı mahallelerinde 60 hektar alanda yaklaşık 8 bin konut yerinde dönüştürülecek.
• Karabağlar’ın Yurtoğlu ve Uzundere mahallelerinde 32 hektar alanda yaklaşık 3 bin 200 adet yeni konut üretilecek.
• Ege Mahallesi Kentsel Yenileme ve Mimari Projesi’nde yer alan 7 hektarlık alan tümüyle yenilenecek.
• Gaziemir’in Aktepe ve Emrez mahallelerindeki 122 hektarlık alan, tasarım ve uygulama projeleriyle yenilenecek.
• Bayraklı’daki ilk etap Kentsel Dönüşüm çalışmalarının ardından, yaklaşık 250 hektarlık alanda yeni dönüşüm çalışmaları başlatılacak.
• Kadifekale’de oluşturulan 46 hektar büyüklüğündeki kent ormanı ile bütünlük sağlayacak şekilde Meles Deresi boyunca Yeşildere Vadisi yerinde dönüşüm hedefi ile canlandırılacak.
• 1997 yılından beri boş tutulan Yaşar Neng Lisesi’nin mevcut binaları yıkılarak “Sağlıklı Yaşam Köyü” olarak yeniden tasarlanacak. 
Kültür-Turizm hakkındaki projeler:
• Liman arkasındaki Sümerbank Fabrikası’nın olduğu yerde müze yapılacak.
• Kültürpark kongre ve sergi sarayına dönüştürülecek.
• İzmir-Tarih projesi kapsamında 17 alt bölgeye ayrılan Kemeraltı ve çevresi ekolojik yöntemlerle aydınlatılacak, üst örtü ve kent mobilyaları projeleri gerçekleştirilecek.
• Tarihi Kadifekale’de gecekondular arasına sıkışmış 16 bin kişilik Antik Roma Tiyatrosu gün yüzüne çıkarılacak.
• Tarihi Kadifekale surları ile suriçi, etkinlik ve festivallere evsahipliği yapacak biçimde yeniden düzenlenecek.
• Yurtdışındaki Toskana ve Kaliforniya örneklerinde olduğu gibi Urla’da şarap vadisi oluşturulacak. Butik şarapçılık geliştirilecek.