200 Bin Japon Yeni Mağduru Hükümetten Çözüm Bekliyor
Düşük faizli Japon Yeni'nin (JPY) cazibesine kapılıp, kriz öncesinde yen
kredisi alan binlerce vatandaş şimdilerde mağdur. Kriz sırasında yendeki aşırı
değerlenme ve yükselen kur yüzünden, kredi taksitleri birçoğu için 'ödenmesi
zor', hatta 'ödenemeyecek' düzeylere yükseldi. Yen ile konut kredisi kullanan
200 binin üzerinde vatandaş, kurda yüzde 50'yi bulan artış sebebiyle zor günler
yaşıyor. Binlerce kişi artıştan sonra kredisini ödemekte zorlanırken, JPY
kredisi kullananların ortak beklentisi hükümetin kısa sürede çözüm bulması.
JPY ile kredi kullananların mağduriyetleri her geçen gün artarken, ABD Doları
da yen karşısında son 15 yılın en düşük seviyesini gördü. Japon yetkililerin,
yenin değer kaybetmesi için döviz piyasasına müdahale edip etmeyeceği
konusundaki belirsizlik ise devam ediyor. Yen, kriz öncesi dönemde 'dünyanın
ucuz fonlama kaynağı' haline gelmişti. Japon Merkez Bankası'nın belirlediği faiz
yüzde 0 olunca, piyasalardan yüzde 1 gibi düşük faizlerle borçlanmak mümkün
olmuştu. Birçok kişi yen borçlanıp riskli varlıklara yatırım yaptı. Yen
kredileri Türkiye'de de yaygınlaştı. TL, dolar ve Euro cinsi kredi faizlerine
kıyasla büyük avantaja sahipti. Risk iştahının yüksek olduğu 2002-2007 yılları
arasında yen cinsinden borçlananlar hem 'faiz avantajından' hem de sürekli değer
yitiren yen'in sağladığı 'kur avantajından' yararlandılar. 2007'nin Ağustos
ayında krizin baş göstermesiyle yen'le borçlanıp riskli varlıklara yatırım
yapanlar panik halinde riskli varlıklardaki yatırımlarını satıp yen borçlarını
kapatmaya çalıştı. Talebi artınca da, yen hızla değer kazanmaya başladı. Yen
kredilerinden 2002-2007 arasında ihya olanların önemli bir kısmı yen'in değer
kazanmasıyla 2007'nin ikinci yarısında büyük hayal kırıklığı yaşadı.
Japon Yeni kuru 1180 lira iken konut kredisi aldığını aktaran H.E. isimli
vatandaş kurun bin 800 seviyesine çıktığına dikkat çekerek hükümetin bu konuda
tedbir alması gerektiğini söyledi. 236 bin kişinin yen kredisi kullandığına
dikkat çeken H.E. "Türkiye İhracatçılar Meclisi'nin (TİM) talebi ile kurlara
müdahale edilerek 3-5 ihracatçı memnun edilmesin. Tüm döviz mağdurlarını memnun
etmek ve mağduriyetlerini gidermek için siyasi irade ve onun aktörleri sorunu
eşit ve adil bir şekilde gündeme taşımalıdır." değerlendirmesinde bulundu. 3
Eylül 2010 itibarıyla Türkiye genelinde kullanılan dövize endeksli kredilerin
tutarı 2,2 milyar lira. Bu miktar toplam tüketici kredilerinin yüzde 2'sini
oluşturuyor. Konut kredilerinde bu oran yüzde 4,1 seviyesine çıkarken taşıt
kredilerinde ise yüzde 1 civarında.