Kamuoyunda vakıf eserlerinin arsa mafyası ve gecekonducularca talan edildiği izlenimi hakimken, tam tersini gösteren şaşırtıcı bir gerçek ortaya çıktı. Vakıflar Genel Müdürlüğü, 2003'ten bu yana yaptığı çalışmalarla daha önce bilinmeyen tam 19 bin 825 arazi ve arsayı gün yüzüne çıkardı. Yeni kültür varlıkları arasında en dikkat çekici olanı, İstanbul Anadolu yakasındaki Formula-1 tesisi.
Çoğunluğu arsa, arazi, bina gibi taşınmazlardan oluşan yeni eserler, kayıt ve koruma altına alındı.
Genel müdürlüğün 2008 yılı faaliyet raporuna göre, daha önce 9 bin 483 adet olduğu zannedilen vakıf eseri sayısının üzerine 2008 yılı sonu itibarıyla 19 bin 825 eser daha eklendi. Kayıtlara daha önce hiç girmemiş gayrimenkullerin belirlenmesinde, sağlıklı bir emlak envanteri edinmek amacıyla geliştirilen Coğrafi Bilgi Sistemi Projesi'nin önemli etkisi oldu. Mevcut ve yeni bulunan kültür varlıklarına ilişkin mimari çizimler, teknik raporlar, kurul kararları, mülkiyet belgeleri, kitabe fişleri, onarım fişleri ve harita gibi dokümanlar dijital ortama aktarıldı. Geliştirilen proje ile 27 bin adet rölöve, restitüsyon ve restorasyon projesi, 150 bin sayfa rapor, tescil fişi, kurul kararı gibi belgeler tarandı. Gayrimenkullerin kiraya verilmesi sonucu, 2003 yılında 37 milyon TL olan genel müdürlük bütçesi 2008 sonunda 448 milyon TL'ye ulaştı. Yap-işlet-devret modeliyle verilen yeni vakıf varlıklarından bazıları şunlar:
29 iş merkezi, 19 işyeri, 10 otel, yedi akaryakıt istasyonu, bir apart otel, yedi hastane, bir sosyal tesis, İstanbul Anadolu yakasındaki Formula-1 tesisi, iki özel okul, üç spor tesisi, iki otopark, iki öğrenci yurdu, bir kreş. 2009 Mayıs ayı sonu itibarıyla ise 7 iş merkezi, bir işyeri, bir TIR garajı, dört otel ve iki konut kiraya verildi.
Tarihî eserler taçlandı
Vakıflar Genel Müdürlüğü'nün eser tespiti, onarım gibi faaliyetlerinde 2003'ten itibaren adeta bir patlama gözleniyor. 1998-2002 yılları arasında sadece 46 kültür varlığının restorasyonu yapılmışken, 2003-2008 arasında 3 bin 317 adet eser onarıldı. Büyük tarihî değeri olan eserlerden bazıları şunlar: Aydın Nasuh Paşa Külliyesi (1708), Bitlis Rahva (Elaman) Hanı (16. yy.), Iğdır Ejder Kervansarayı (12. yy.), Afyonkarahisar İhsaniye Bakşi Dede Türbesi (13. yy.), Bursa Orhangazi Gürle Köyü Camii (14. yy.), Edirne Merkez Taşlık Camii (1470), Kırklareli Vize Hasan Bey Camii (1444), İstanbul Yenikapı Mevlevihanesi (1597), İstanbul Yavuz Sultan Selim Camii (1522), İstanbul Piyalepaşa Camii (1573), Gaziantep Dayı Ahmet Ağa Konağı (19. yy.), Sakarya Karasu Aziziye Camii (1914), Balıkesir Merkez Yeşilli Camii (1786), Bursa Yiğitköhne İmam Evi, Edirne Selimiye Dar-ül Kurra Medresesi (1575). Ayrıca İstanbul Süleymaniye, Pertevniyal Valide Sultan, Dolmabahçe, Fatih camilerinde de onarım ve yenileme çalışmaları sürüyor.
18 bin öğrenciye burs 82 bin muhtaca aylık
Vakıflar'ın faaliyetleri arasında sadece eserlerin tespit ve onarımı yok. Fatih Sultan Mehmet'in vakıf senedindeki nasihatlerine uygun işler yapan genel müdürlük, 2008 Faaliyet Raporu'na göre on binlerce yoksul ve kimsesizi doyurdu. 2002-2008 arasında 81 ilde 82 bin fakir aileye her gün sıcak yemek verildi. 75 bin aileye her ay 10 çeşitten oluşan kuru gıda yardımı yapıldı. 283 liralık muhtaç aylığı verilen kişi sayısı geçen sene 5 bine çıktı. Kuru gıda paketleri 2007 Ocak ayından itibaren her ay dağıtılıyor. Şehit ve yetim çocukları öncelikli olmak üzere ortaöğretim öğrencilerinden muhtaç olanlara ilk kez 2006 yılında burs verilmeye başlandı. 2006'da 3 bin, 2007'de 5 bin, 2008'de ise 10 bin öğrenciye burs verildi. Burs miktarı, aylık 50 lira.