Son 4 yılda 2 kat büyüyen 2,5 milyar dolarlık hazır beton sektörünün yüzde 30'undan fazlasının kayıt dışı olduğu öne sürülüyor.
Sektörde faaliyet gösteren 300 firmadan sadece 80'inin mühendis çalıştırma ve laboratuvar kurma başta olmak üzere birçok teknik kriteri yerine getiren Türkiye Hazır Beton Birliği (THBB) üyesi olduğu ortaya çıktı. Uzmanlara göre inşaatlarda kullanılan kalitesiz betonlar binaların herhangi bir depremde yıkılma riskini iki kat artırıyor.
Betonun ömrünün 50 ile 80 yıl arasında değiştiğine dikkat çeken Hazır Beton Birliği Genel Sekreteri Ferruh Karakule, binanın ayakta kalmasında kullanılacak betonun kalitesinin büyük önem taşıdığını kaydediyor. Karakule, bu yüzden 1999'da meydana gelen iki depremin ardından daha fazla hazır beton kullanılmaya başlandığını belirterek, "Ancak bizim denetimimiz dışımızda gelişigüzel kalite belgesiz hazır beton tesisleri açılıyor. Belediyeler de buna ruhsat veriyor. İyi denetim yapılmazsa geçen yıllarda yaşanan acılara yenileri eklenir." uyarısında bulunuyor. Sektörde önemli payı bulunan çimento fabrikalarına sahip Sabancı Holding'in sektörle ilgili grup başkanı Erhan Kamışlı da genel sekreterin uyarısına destek veriyor. Kamışlı, "Sektördeki kayıt dışı en az yüzde 30, 2 tane kamyonu olan 'ben hazır betoncu oldum' diyor." ifadesini kullanıyor.
Hazır beton sektörünün önde gelen isimleri, çimentonun bina sağlamlığı açısından büyük önem taşıdığını belirterek, kötü durumlarla karşılaşmamak için faturalı alışveriş yapılmasını tavsiye ediyor. Kamışlı, "Müşteri hazır beton alırken seçici olmalı. Mutlaka fatura istemeli. Faturasız ürünün içerisinde ne var ne yok bilmek zor." derken, Bursa Çimento Genel Koordinatörü Burhan Evcil, hazır betonun kalite açısından denetlenebilir olması gerektiğinin altını çiziyor. Kalite güvence sistemine sahip firmalar, Çimento Müstahsilleri Birliği (TÇMB) çatısı altında toplanıyor.
"Herkes buna uymaya mecbur olmadığı için kalitesiz üretim yapan birçok firma var." diyen Burhan Evcil'e göre Türk Standartları Enstitüsü'nden kalite belgesi alınması zorunlu kılınmalı. "Son depremde insanlar beton bloklar arasında kaldı." diyen Çimento Müstahsilleri Birliği Başkanı ve Set Çimento Genel Müdürü Adnan İğnebekçili, en büyük rakiplerinin, 'kötü beton' olduğunu vurguluyor. Sektördeki kayıt dışının önlenmesi gerektiğini aktaran birlik başkanı İğnebekçili'ye göre bu konuda denetimi yürüten belediyelere büyük görev düşüyor.
Torba çimento satışı yerinde saydı
Son 2-3 yıldır inşaat sektöründe yaşanan yıllık yüzde 20'lik büyüme, hazır beton kullanımını da artırdı. Bursa Çimento Genel Koordinatörü Burhan Evcil, hazır betona ilgi sebebiyle inşaat sektörü büyüse de torba çimento satışlarının yerinde saydığını kaydediyor. "Şehirlerde elle çimento dökümü bitti." diyen Evcil, Doğu ve Güneydoğu Anadolu'da bile hazır beton kullanımının sürekli arttığını kaydediyor. Evcil'e göre hazır beton elle yapılandan iki kat daha fazla güvenli.
Sabancı Holding Çimento Grup Başkanı Erhan Kamışlı, 20-30 bin nüfusa sahip yerlerde bile hazır beton tesisi olduğunu belirterek, Evcil'in şehirlerde elle beton yapma döneminin bittiği yönündeki görüşüne destek veriyor. Bolu Çimento Genel Müdürü Ümit Özel de meslektaşlarıyla aynı fikirde. Köyler ve bina tadilatları haricinde elle beton dökme işi ortadan kalktı. Bu arada hazır betonda karışım kadar, döküm yaparken gerçekleştirilen sıkıştırma işleminin de çok önemli olduğunu dile getiren Bolu Çimento Genel Müdürü Ümit Özel, "Bazı firmalar vakit kaybetmemek için vibratör kullanmıyor. Sıkıştırmadan pompa ile daha rahat basıyorlar." diyerek, yapılan yanlışlığa dikkat çekiyor.