Yaklaşık 4 yıldır tartışılan 2-B arazilerinin satışına ilişkin yasa taslağı konusunda çalışmalar hızlandırıldı. Maliye Bakanlığı, Çevre ve Orman Bakanlığı ile Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü'nün bünyesinde yer aldığı Bayındırlık ve İskan Bakanlığı yetkililerinin yürüttüğü çalışmalar kapsamında çeşitli çalıştay ve toplantılar da gerçekleştiriliyor. Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü'nün 2-B alanlarıyla ilgili kadastro ve tescil çalışmalarındaki son durumun da ele alındığı toplantılarda, orman dışına çıkarılan Hazine arazilerinin değerlendirilmesi konusundaki yasa taslağına da son şekli verilmeye çalışılıyor.
Yurttaşa rayiç bedel üzerinden satış
Halen üzerinde çalışılan taslak ile 2-B'lerin bir bölümünün tekrar ormana dönüştürülmesi, üzerinde yerleşim yerleri bulunanların hak sahiplerine satılması, daha önce tapu verilenlerin de harca tabi değer üzerinden eski sahiplerine iadesi planlanıyor. Taslakta getirilen düzenlemeler şöyle planlanıyor:
- Belediye mücavir alan sınırları içinde yapılaşma bulunan yerler (yerleşim yerleri), bina ve bahçe gibi kullanım alanlarıyla birlikte metrekare sınırlaması olmaksızın hak sahiplerine doğrudan satılabilecek.
Daha önce hazırlanan taslakta Maliye Bakanlığı tasarrufuna geçen ve üzerinde yapılaşma olan taşınmazlardan 400 metrekareye kadar olanların tamamı, üzerindeki yapılar bu miktardan fazla ise yapının oturduğu kadar alanın satışına imkan tanınmıştı. Yeni düzenlemede 400 metrekarelik sınır kaldırıldı.
- Belediye mücavir alan sınırları dışında kalan, 100 dönüme kadarki tarım arazileri de, sulu-kuru ayrımı yapılmaksızın hak sahiplerine doğrudan satılabilecek.
- Tarım arazileri dışında kalan, üzerinde yapılaşma bulunan ve Maliye Bakanlığınca uygun görülen taşınmazlar, Toplu Konut İdaresi'ne (TOKİ), büyükşehir belediyelerine ve ilçe belediyelerine kentsel dönüşüm projeleri gerçekleştirmek üzere devredilebilecek.
- Devlet tarafından gerçek ve tüzel kişilere dağıtılan, iskanen verilen, özelleştirilen ya da hisseleri devredilen taşınmazların tapu kayıtları geçerli kabul edilecek. Bu şekilde devletin daha önce dağıttığı, tapu ve iskan verdiği, ancak daha sonra 2-B kapsamına aldığı yerler, eski sahiplerine bedelsiz verilmiş olacak.
- Kişiler adına herhangi bir şekilde tapu kaydı oluşturulmuş yerler de, harca esas değer üzerinden eski maliklerine verilecek. Buna göre, eskiden tapusu verilip, daha sonra 2-B diye şerh konulan araziler, hak sahiplerine devredilecek.
- Yerleşim amacına uygun ifraz (ayırma) ve tescil edilen yerlere naklen yerleştirilecek orman içi köyler halkı, Çevre ve Orman Bakanlığı'nca tespit edilecek. Nakil ve yerleştirme işlemleri, Orman ve İskan Kanunlarına göre yapılacak.
- Hak sahibi kabul edilmek için kişinin söz konusu taşınmazı, kadastro çalışmasının tamamlandığı tarih itibariyle geriye dönük olarak 5 yıl kullanmış olma şartı aranacak.
- 2-B'lerin satışını Maliye Bakanlığı koordine edecek. 2-B'leri satın almak isteyen hak sahipleri, 1 ay içinde başvuracak. Taslakta yer alan bu süre, gerek görülmesi halinde uzatılabilecek. Başvurular, illerde defterdarlıklara, ilçelerde ise mal müdürlüklerine yapılacak.
- 2-B arazilerini almak isteyen hak sahiplerinden müracaatları sırasında, satış tutarından mahsup edilmek üzere 10 bin liraya kadar başvuru bedeli alınacak. Söz konusu bedel, bölgeler, iller, ilçeler ve arazinin konuma göre farklılık gösterecek. Bu çerçevede Kanunun yayımlanmasından sonra Maliye Bakanlığı'nca başvuru bedellerine ilişkin bir Tebliğ yayımlanacak.
- Orman Genel Müdürlüğü'nce uygun görülen yerler, yeniden ağaçlandırılmak üzere bu kuruma tahsis edilecek. Taslağa göre, ''orman içi köyler halkının nakledilmesi sonucu boşaltılan orman içindeki arazi, yapı ve tesis yerleri Çevre ve Orman Bakanlığı tarafından öncelikle projelendirilecek ve devlet ormanı olarak ağaçlandırılacak''
- 2-B'ler rayiç bedelleri üzerinden satılacak. Rayiç bedellerinin belirlenmesinde Hazine taşınmazlarının satışındaki kurallar geçerli olacak. Bu çerçevede il ve ilçelerdeki takdir komisyonları, hak sahiplerine satılacak 2-B alanlarıyla ilgili değer tespitinde bulunacak.
- 2-B arazilerinin üzerinde çok katlı yapıların bulunması halinde, önce zeminin değeri belirlenecek daha sonra daire başına düşen hisse tutarı hesaplanacak. Böylece bu durumdaki hak sahiplerine hisseli satış yapılacak.
- 2-B'lerin satışı da, Hazine taşınmazlarının satışına ilişkin esaslara tabi olacak. Ancak Hazine taşınmazlarının bedellerinin ödenmesindeki 2 yıllık taksit süresi, 2-B arazileri için 4 yıl olarak uygulanacak. Hak sahipleri isterlerse bedeli peşin, isterlerse de faiziyle 4 yıl taksitle ödeyebilecek.
- 2-B'lerin satışından elde edilen gelirler, orman köylüsünün kalkındırılması, orman köylüsünün nakli ve yeni orman alanlarının ıslahı için kullanılacak.
2-B alanları
2-B'ler ''31 Aralık 1981 tarihinden önce bilim ve fen bakımından orman niteliğini tamamen kaybetmiş yerlerden, tarla, bağ, bahçe, meyvelik, zeytinlik, fındıklık, fıstıklık gibi çeşitli tarım alanları veya otlak, kışlak, yaylak gibi hayvancılıkta kullanılmasında yarar olduğu tespit edilen araziler ile şehir, kasaba ve köy yapılarının toplu olarak bulunduğu yerleşim alanlarının Hazine adına orman dışına çıkarılması uygulaması'' olarak tanımlanıyor.
2-B'ler Lüksemburg'un 2, KKTC'nin 1,5 katı
Yeni bir yasa taslağı ile değerlendirilmesi çalışmaları süren 2-B arazileri, ülkemizde 473,5 bin hektarlık bir alanı kaplıyor.
Bu alan Lüksemburg'un 2, KKTC'nin 1,5, Hong Kong'un da 5 katı bir alanı kaplıyor.
2-B'lerden üzerinde yerleşim yeri bulunan ve hak sahiplerine satılması planlanan bölüm de, 22 bin 254 hektar olarak hesaplanıyor.
Devletin resmi verilerinde 2-B arazilerinin toplam büyüklüğü 473 bin 419 hektar olarak yer alıyor.
2-B'lerin en fazla olduğu il de Antalya olarak belirleniyor. Bu ilde orman vasfını kaybetmiş araziler 45 bin 548 hektarlık bir alana yayılıyor. Antalya'yı 39 bin 287 hektar ile Mersin, 34 bin 887 hektar ile de Balıkesir izliyor.
Ankara'daki 2-B arazi miktarı 31 bin 706 hektarı, Sakarya'da 29 bin 643 hektarı buluyor. 2-B'ler İstanbul'da 18 bin 233 hektar, İzmir'de ise 14 bin 772 hektarlık bir alanı kaplıyor. 2-B'lerin yoğun olduğu diğer iller de Muğla, Bolu ve Samsun olarak belirleniyor. İstanbul'un yüzde 3,4'ünü 2-B'ler oluşturuyor.
Orman özelliğini yitirmiş arazilerin 22 bin 233 hektarlık bölümü üzerinde yerleşim yerleri bulunuyor. Bunların arasında İstanbul'un Beykoz, Şişli, Sarıyer, Sultanbeyli ve Çekmeköy, Muğla'nın Bodrum, Marmaris, Fethiye ve Dalaman, Mersin'in Anamur, Sakarya'nın Karasu ve Sapanca, İzmir'in ise Bornova, Karaburun, Ödemiş, Buca ve Güzelbahçe ilçeleri dikkat çekiyor. Bu ilçelerde 2-B arazileri üzerinde lüks sitelerin de yer aldığı belirtiliyor.
2-B arazilerinin yüzde 4,7'sini oluşturan yerleşim yerlerinin 6 bin 624 hektarı üzerinde ilçe, 8 bin 514 hektarı üzerinde belde, 7 bin 35 hektarı üzerinde de köyler yer alıyor.
Satışı düşünülen 2-B arazileri de yerleşim yerleri üzerinde bulunuyor. Bu arazilerin toplam büyüklüğü de 22 bin 254 hektar olarak hesaplanıyor.
2-B'lerin geri kalan kısmındaki fiili kullanım da şöyle:
- Sera alanı: 2.365 hektar (Yüzde 0,5)
- Narenciye alanı: 8.041 hektar (Yüzde 1,7)
- Zeytinlik, fındıklık, meyvelik, bahçelik v.b: 111.115 hektar (Yüzde 23,5)
- Diğer ekili alanlar: 294.206 hektar (Yüzde 62,2)
- Otlak, yaylak: 35.419 hektar (Yüzde 7,4)