İstanbul’un su ihtiyacının karşılanması için milyarlarca lira harcanan ancak yapılan hatalar nedeniyle gövdesinde çatlaklar oluşan Melen’den sonra AKP iktidarında Veysel Eroğlu döneminde yapılan bir baraj daha yapılan hatalar nedeniyle atıl vaziyette bekliyor.
Sözcü’den Yusuf Demir’in haberine göre; Kiğı Barajı ve Hidroelektrik Santrali’nde (HES), 2018'de enerji üretimine başlandı. Proje, dönemin bakanı Veysel Eroğlu'nun açıkladığı rakamla “2.4 katrilyona” yani 2.4 milyar liraya mal oldu.
Ancak 11 Haziran 2020'de kazı şevlerinde kayma meydana geldi. Yani barajın girişinde elektrik santralinin hemen yanında bulunan tesisin üzerine, yamaçtaki toprak ve kayaların kaymasını önlemek için yapılan şevler işlevini yerine getirmemişti. Üretim durdu.
Konuyla ilgili iktidara sorulan sorular yanıtsız kaldı. Enerji Bakanı, “Benimle ilgili değil” diyerek soru önergelerini Tarım ve Orman Bakanı ve Ulaştırma ve Altyapı Bakanı’na yönlendirdi. Onlardan da ses çıkmadı.
Tek açıklama bir bürokrattan geldi. Bir yıl önce Bingöl Valisi başkanlığında yapılan toplantıda DSİ 9. Bölge Müdürü Mahmut Dündar, bir gazetecinin, “100 TL'ye alacağınız elektronik bir aletin TSE gereği iki yıl garantisi var, 2,4 milyara mal olan Kiğı Barajı'nın santral şevlerinin yıkılması sonucu 11 aydır enerji üretilmiyor, yüklenici firmanın bu konuda bir sorumluluğu yok mu?” şeklinde sorusuna şu cevabı verdi: “Barajın gövde bölümünün 15 yıllık garantisi var, heyelan nedeniyle çöken santral şevleri, garanti kapsamı dışında.”
Uzmanlar: “Proje ve denetim hatası”
DSİ’de uzun yıllar görev yapan Su Politikaları Derneği Başkanı İnşaat Mühendisi Dursun Yıldız şev kaymasının doğal bir afet olmadığını belirterek, “Şev durup dururken kaymaz. Proje ve denetim hatasıdır. Proje hazırlanırken şevin hangi eğimde açılıp güvenli bir şekilde nasıl duracağı hesaplanır. Buna şev stabilite hesabı denir. Sonra uygulamaya geçilir. Uygulamada toprağın kendisini tutma özelliği yanlış hesaplandıysa o şevler yatırılır. Bu süreçlerde sorun yaşanırsa şev kayar bu da doğal afet sayılamaz.” dedi.
Jeoloji Uzmanı Prof. Dr. Osman Bektaş ise “İster karada olsun, ister denizde olsun eğer bir yapı yapıyorsanız her şeyden önce oranın jeolojik yapısını bilmeniz lazım. Bunun için de son teknolojiyi kullanmanız lazım. Bunları yaptıktan sonra üst yapıyı güvenli yapabilirsiniz. Altyapıyı incelemeden üst yapıya geçerseniz üst yapıyı riske atarsınız. Kiğı Barajı gibi kritik yerlerde şev stabilitesi, kitle hareketleri artık uydudan bile gözlemleniyor ve milimetrik olarak yıllık kayma miktarı hesaplanabiliyor. ” şeklinde konuştu.
TMMOB Makina Mühendisleri Odası Enerji Çalışma Grubu Üyesi Orhan Aytaç da şöyle konuştu: “Kayma esasen başlangıçta yapılan jeolojik etüdlerin eksikliğini ortaya koyuyor. Müteahhit işi yaparken detay projelendirme yapmış olmalı. DSİ’nin uygulaması böyledir. Projelendirmede hata olduğu anlaşılıyor. Jeolojik yapının, meteorolojik şartların gerektiği kadar irdelenmemiş olduğu görülüyor. Bakanlık veya DSİ işi çok aceleye getirmiş olabilir. DSİ’nin projeyi onaylaması yükleniciyi sorumluluktan kurtarmaz.”
Hatanın düzeltilmesi için yapılan “Bingöl Kiğı Barajı ve HES Tesisleri Santral Kazı Şevlerinde Oluşan Kaymaların Önlenmesi İnşaatı” ihalesinin ise 10 Ocak 2022 günü gizli kapaklı yapıldığı ortaya çıktı. İhale özel olarak davet edilen barajı yapan firmaya 179.9 milyon TL'ye verildi.
Haberin tamamına linkten ulaşılabilir.