Nüfus artış hızına göre yılda 500 bin yeni konuta ihtiyaç duyan Türkiye'nin toplam konut stoğu ise 15 milyonu buluyor. Bu stoğun yüzde 55'inin ruhsatsız ve kaçak olduğunu söyleyen İnşaat Mühendisleri Odası (İMO) Yönetim Kurulu Sekreter Üyesi Ahmet Göksoy, yaklaşık yüzde 60'ının ise 20 yaş ve üzeri konutlardan oluştuğunu söyledi. Göksoy, yüzde 40'lık bölümde yer alan konutların ise tadilat ve depreme karşı güçlendirilmeye ihtiyaç duyduğunu belirtti.
Diğer taraftan mortgage sisteminin uygulanmasıyla bankaların faiz oranlarını, istenilen düzeyde olmasa bile, aşağı çekmeye başladığını kaydeden Göksoy, geleceğe yönelik beklentilerin artmasıyla hayal kırıklığı yaşandığını söyledi.
Yeni süreçte inşaat sektörünün yaşadığı sorunların giderilmesinin sağlanmadığını belirten Göksoy, ipotekli konut sisteminin yapay bir canlanmaya yol açacağına dair itirazların doğruluğunun kısa sürede anlaşıldığını ve bilinenlerin dışında olumsuz sonuçların da gözlendiğini belirtti. İnşaat sektörünün alt sektörleri olan çimento, demir gibi belli başlı inşaat malzemelerinin anlaşılabilir oranların üstünde zam gördüğünü söyleyen Göksoy, bu duruma paralel olarak konut fiyatlarının yükseldiğini ve ev sahibi olma hayallerinin iyice zorlaştığını vurguladı.
Mortgage yeniden şekilleniyor
Mortgage sisteminin sanal bir arz talep ilişkisi yarattığına söyleyen Göksoy, sistemin iddiasına uygun bir talebin açığa çıkmadığını, arzın ise sistemin özünü kavrayamayan yatırımcıların yanılgısı şeklinde kendini gösterdiğini belirtti. Bu sistemle kısa vadeli yatırımların bile risk taşıdığını vurgulayan Göksoy, mortgage sisteminin tartışılmaya başlamasıyla birlikte acele verilen kararların istenilen sonucu vermediğini ifade etti. Mortgage'ın mevcut halinin arz ve talep dengesi yaratabilecek ve konut ihtiyacını karşılayabilecek özellikler taşımadığını belirten Göksoy, uluslar arası sermayenin beklentilerine göre şekillenen ekonomiye sahip bir ülkede belki geçmiş yılların değerlendirmesi yapılabilir ama gelecek yıllara dönük varsayımlarda bulunmanın anlam taşımadığını belirtti.
Türkiye'de ve Dünya'da sistemin uygulanmasıyla ilgili değerlendirmeler yapan Göksoy, "Sistem, dar gelirlilerin konut ihtiyacını karşılamaya da yoksulları ev sahibi yapma amacı taşımıyor. Özellikle finans sektörünün ihtiyacını karşılamak hedefiyle şekillenen mortgage'ın buna uygun hükümler içerdiği görülecektir" dedi. Dünya ölçeğinde her ekonomik ve finansal krizin mortgage sisteminden kaynaklandığını veya sistemi etkilediği düşünüldüğünde iddiaların dayanıksız olmadığını söyleyen Göksoy, geçen ay ABD merkezli krizin ortaya çıkma nedeninin mortgage olduğunun unutulmaması gerektiğini sözlerine ekledi.