İstanbul Değerli Maden ve Metaller İhracatçı Birlikleri (İMMİB), Ortadoğu’da pek çok ülkede uygulanan ve 1 Mayıs 2011 tarihinden sonra Irak hükümeti ve Zambiya tarafından da benimsenecek olan düşük kaliteli ürünlerin ülke sınırlarından girişini engellemeye yönelik program hakkında ihracatçı firmaları bilgilendirmeye yönelik bir seminer düzenledi. Orijinal adı 'Certificate of Conformity' olan bu program, Irak hükümeti tarafından yetkilendirilen uluslararası denetim şirketleri Bureau Veritas ve SGS şirketlerince uygulanacak. Dış Ticaret Kompleksi’nde yapılan seminerde, SGS Operasyon Müdürü Esen Kecik ve Bureau Veritas Hükümet Kontratları ve Uluslararası Ticaret Departman Müdürü Serdar Aksoy, program ve işleyişi hakkında katılımcıları bilgilendirdi, merak ettikleri konulardaki sorularını yanıtladı.
İMMİB Genel Sekreter Yardımcısı Coşkun Kırlıoğlu, seminerin açılışında yaptığı konuşmada, Irak’ın son yıllarda önemli ihracat pazarlarımız arasında yer aldığını belirterek, 2010 yılında yapılan 6.1 milyar dolarlık ihracatla 5’inci sıraya yükseldiğini söyledi. Kırlıoğlu, Irak’a ihracat yapan Türk firmaları açısından çok önemli olan uygunluk programı hakkında firmaları bilgilendirmek amacıyla bu semineri düzenlediklerini, uygulamanın ihracatçılarımız açısından çeşitli zorlukları ve maliyetleri de beraberinde getirdiğini dile getirdi. Özellikle inşaat ve çimento sektörlerini etkileyecek olan uygulamanın, bu sektörlerin İran ve Çin gibi ülkelerle rekabetini olumsuz etkileyebileceğine dikkat çekti.
İthalat Öncesi Gözetim, Test ve Sertifikasyon Programı, Irak’a ihracatı yapılan 89 kalemdeki ürünü kapsıyor. Direkt insan sağlığını etkileyen ürünler kapsam dahilinde yer alıyor. Diğer ürünler içinse sertifika zorunluluğu yok. Irak’a ihracat yapan tüm ülke firmaları bu programa uymak zorundalar. İran, Kuveyt, Suudi Arabistan, Cezayir, Mısır, Kenya, Nijerya gibi pek çok ülke tarafından uygulanan program, ürünlerin çıkış noktasında doğrulanmasını ve ülkenin kullanım şartlarına uygun olmasını amaçlıyor. Geçtiğimiz Eylül ayında bir diğer komşumuz Suriye de aynı programı uygulamaya koymuştu.
Prosedürler ve yetkilendirilen firmalar Irak hükümeti tarafından belirlenmiş durumda. Örneğin, bundan sonra Irak’a ihraç edilen tüm ürünlerin etiketleri ve kullanım kılavuzları, Arapça da hazırlanacak.
Irak’a ihracat yapan ya da yapacak olan Türk firmaları, yetkilendirilen denetim firmalarından birine başvurarak, 1 Mayıs’tan sonraki tüm ihraç mallarına ait gerekli belge ve dokümanları temin etmek, denetimini yaptırmak ve buna göre eğer gerekli görülürse test ettirmek ve uygunluğunu belgeleyerek sertifika almak zorunda. Günde yaklaşık bin 500 aracın geçiş yaptığı Habur Sınır Kapısı’nda da firma yetkilileri ihraç ürünlerini son bir kontrolden geçirecek. Bu süreç, her ihracatta tekrarlanacak ve firmalar bunun için ihraç miktarına göre bir bedel ödeyecek.
Uygunluk Değerlendirme Programı’nın (VOC) Irak’a yönelik ihracatımızı nasıl etkileyeceği, sonuçlarının ne olacağı şimdiden bilinmiyor; ancak özellikle düşük kâr marjlı fakat yüksek tonaj ve hacimli ihracat yapan çimento şirketleri için önemli bir maliyet artışı getireceği tahmin ediliyor. Kamyon başına 80 dolar ek maliyet yükü sırtına binen çimento firmalarının, İranlı ya da Çinli rakiplerine karşı rekabet avantajlarını kaybedebileceğinden endişe ediliyor. Türkiye’nin Irak’a bir sınır kapısı varken, İran’ın 8 sınır kapısına sahip olması nedeniyle, uygulamanın İran lehine kolaylık yaratabileceği de dile getiriliyor.
Irak’a Yapılacak İhracatlarda Sevkiyat Öncesi Uygunluk Değerlendirme Programı Kapsamındaki Ürün Grupları:
• Gıda Ürünleri
• Kozmetik ürünler, kişisel hijyen ürünleri ve temizlik malzemeleri
• Ev içi kullanılan gereçler
• Mutfak Eşyaları
• Kimyasallar
• İnşaat Malzemeleri
• Elektrikli ve elektronik ürünler
• Taşıtlar, lastikler ve parçaları
• Tekstil ve ayakkabılar
• Oyuncaklar
• Yakıt ile çalışan ev aletleri
• Sigara ve tütün