ABD'deki mortgage ödemelerinde yaşanan sıkıntı dünya piyasalarını sallamaya devam ederken, bu ülkedeki çok gevşek mortgage kredisi veren kuruluşların politikaları da tartışılıyor. Çünkü halen süren mortgage krizi nedeniyle, alt gelir grubunda bulunan mortgage kullanıcıları taksitlerini aksatmaya başladı. Bu durum, gelir dengelerinin de sapmasına yol açtı. Geçmiş dönemlerde yaşanan ekonomik problemlere rağmen kredi kullanıcıları yine de aksatmadan borçlarını ödeyebiliyorlardı. Ancak, Amerika Mortgage Bankacıları'nın (MBA) son istatistiklerine göre alt gelir grubu mortgage kullanıcılarının dörtte biri, borçlarını ödeyemeyip evlerini kaybedecek. Bu oran, 1.5 milyon ABD'liyi kapsıyor.
Peki bu duruma nasıl gelindi? ABD'li uzmanlar, mortgage şirketlerinin gelirlerini desteklemek için standartlarını düşürdüğüne dikkat çekiyor. Bunda da en büyük etkenin darboğaza giren emlak piyasasının borçlanmaları düşürmeye başlaması olarak değerlendiriliyor. Sonuç olarak, bu mortgage şirketleri büyük risk alarak yüksek faizli gelir artırımına yöneldi. Bu geliri de standartlara uymayan kişilere kredi vererek sağlamaya çalıştı.
Risk oranı yüksek kumar
Bu stratejinin büyük bir kumar olduğunu belirten uzmanlar, bu kumarın kazanılması durumunda yüksek kârlılık sağlayacağını, ancak kaybedilmesi halinde de durumu felaket olarak yorumluyor. Yüksek risk taşıyan alt gelir grubundaki kredi kullanıcıları, gelirlerini ve işyeri bilgilerini saptırarak, ev sahibi olma hayallerine ulaşmaya çalıştılar. Hem de ne kadar büyük risk aldıklarını bile bile bunu yaptılar. Sonuçta, alt gelir grubunda bulunan ABD'lilerin mali güçleri artan faizler karşısında yeterli olmadı.
Bu krizden çıkmak için ABD'li ekonomistler faklı projeler ortaya sunuyor. Ancak hemen hemen hepsinin ortak noktası adaletli faiz oranlarının düzenlenmesi olarak göze çarpıyor. Böylelikle nakit para akışının tekrar sağlanması hedefleniyor.
Alt gelir grubundakilere verilen bu mortgage kredileri ve bu kredilerin ödenmemesi nedeniyle yaşanan kriz, ABD'de ev fiyatlarının düşüşünü de beraberinde getirdi. Uzmanlar, yaşanan kriz sonucu düşen ev fiyatları nedeniyle, yurtdışından ABD'de ev alma taleplerinin arttığını dile getiriyor.
Kurumsal yatırımcı kârlı
Uzmanlar, Amerikan kapitalist sisteminin sıfır risk üzerine inşa edildiğini belirterek, acil önlem alınmadığı takdirde kaybedenlerin kazananlardan daha çok olacağını söylüyor. Mortgage şirketlerinin iflasın eşiğine gelmesi, bu şirketlerin kaybettiğini gösteriyor. Bu şirketler kaybederken en büyük kazançlılar da kurumsal yatırımcılar oluyor. Kurumsal yatırımcılar poliçelerine kurnaz maddeler ekleyerek kendilerini korudular. Bu maddelerde şunlar belirtiliyor: Eğer borçlular kesin hükümlerini yerine getirmezlerse, kurumlar yeniden satın almayı isteyebilirler. Yani kurumsal yatırımcılar, mortgage şirketlerinden borcunu ödeyemeyenlerin evlerini satın alıp kendilerine satmalarını sağlıyor. Mortgage şirketleri de poliçelerdeki bu maddeler nedeniyle zararına da olsa bu satın almaları yapmak zorunda kalıyor. Çok sayıdaki şirket bu ödemeleri yapabiliyor fakat, sonunda iflası boyluyorlar. Çünkü yapılan ödemelerden sonra mortgage şirketlerinde nakit para kalmıyor. Sonuç olarak, mortgage şirketleri kaybediyor, kurumsal yatırımcılar kazanıyor. Tüm bu olaylar gösteriyor ki, mortgage şirketleri ve alt gelir grubu mortgage kullanıcıları, yüksek riskli oyunlarında kaybediyor.