2015'te Newyork-İstanbul merkezli kurulan mimarlık ve tasarım firması Eray Carbajo'nun ortaklarından İnanç Eray ile hem ofisin geliştirdiği projelerden hem de inşaat sektörünün Türkiye'de ve ABD'deki geleceğinden konuştuk.
Öncelikle Eray Carbajo'dan biraz bahsedebilir misiniz? Ne zaman kuruldu? Hangi çalışmalara imza atıldı?
2005 yılından beri, farklı ortaklıklarla devam edem mimarı yolculuğumuzun son halkası Eray Carbajo. Ofisimiz, 2011 sonunda kazanılan İstanbul Çamlıca iletişim kulesi yarışmasının ardından öncelikle İstanbul merkezli çalışmlarına başladı. Daha sonra, New York'tan gelen konut ve otel projeleri talebi üzerine projelerimiz 2015 yılı başında New York-İstanbul eş merkezli olarak yürütülmeye başlandı. Stüdyomuzda özellikle New York, Londra, İstanbul gibi dünyanın önemli şehirleri için projeler üretiyoruz. Tasarım ve insan odaklı yaklaşım ile teknolojinin en son olanaklarını kullandığımız projelerimiz, konut, otel, çevre planlaması, restoran/café iç mimarisi ve ürün tasarımı gibi konularda çeşitleniyor.
ADAM Grooming Atelier, Londra İngiltere
Türkiye gayrimenkul piyasasını ve yeni yapılan mimari yapıları takip ediyor musunuz? Bu minvalde tüm ülkede başlatılan kentsel dönüşüm çalışmalarını değerlendirebilir misiniz?
Kentsel dönüşüm çalışmaları, bir şehirli olarak kayıtsız kalamayacağınız bir durum. Yurtdışı seyahatlerim/kalışlarım nedeniyle İstanbul'u belli aralıklarla kullanan bir şehirli olarak ise kentin, dolayısı ile kenti kullanan insanların nasıl dönüştüğünü yaklaşık 10 senedir deneyimliyorum.
Bir şehri şehir yapanın oranın insanları olduğunu, mimarinın ise o insanların karakterinin, beklentilerinin, umut ya da umutsuzluklarının şehre yansıması olduğuna inanıyorum. Dolayısı ile Türkiye’de yapılan çalışmaların ve rant öncelikli yaklaşımların da ülke karakterinin yansıması olarak görüyorum. Bazen kızıyor, üzülüyorum. Ama karakterleri, hayalleri ve umutları ile beni heyecanlandıran bir çok dostum var. Dolayısı ile daha iyisinin yapılacağına olan umudumu kaybetmiyorum.
Finery Hotel - New York
Yurtdışında bir ofisinizin bulunmasının ne gibi getirileri oluyor?
Birinci olarak bir şehre ait olmamak (oralı olmamak) bizi tüm konulara hem içeriden hem de dışarıdan eleştirel gözlerle yaklaşmamızı sağlıyor. Her seyahat sonunda farklı bir gözle konuları tekrar irdelemek, her seferinde yeni noktalar keşfetmek bizleri çok heyecanlandırıyor.
İkinci olarak da mimarlık ve tasarım erkinin bir coğrafyaya hapsolmaması gerektiğine inanıyoruz. Yurt dışında, özellikle aktif ve yeniliklere açık bir şehirde bulunmak bizim için çok önemli. Ürettiğimiz işlerin takdir edilmesi ve değer görmesi bize daha da çok çalışma isteği veriyor.
Tabiki yurt dışında iş kurmanın kolay olduğunu söyleyemeyeceğim. Rekabeti yüksek bir pazarda yarışmak, Türkiye ve Amerika arasında kurduğumuz bu köprüyü güçlü tutmak, en iyi ve yeninin beklendiği yerde bulunmak çok çalışmayı ve sabırlı olmayı gerektiriyor. Yoksa pek çok yabancı firma pazara ayak uyduramadığı için başarısız oluyor.
Yurt dışına sadece para yapmak için açılamazsınız, yaptığınız işi çok sevmeniz ve çok çalışmanız gerekli. Arkanızda destek veren kurum, kuruluş veya devlet yok ise tek yolu bu.
İstinye Hotel İstanbul - Konsept Tasarım Çalışması
"Manhattan'da boş arazi neredeyse kalmadı"
New York gayrimenkul piyasasını değerlendirebilir misiniz?
New York’taki en değerli ve bu nedenle de rekabetin en yüksek olduğu sektörün gayrimenkul olduğu kesin. Yerli, yabancı herkesin burada olmak istemesi, gayrimenkul ve arsa fiyatlarını sürekli yukarı itiyor. Manhattan’da boş arazi bulmak çok zor bulunduğundan, kullanılmayan inşaat hakları satılıp el değiştiriyor ve pek çok proje bu şekilde gerçekleşiyor. Brooklyn ve Queens’de metro hattını takip eden yerlerde pek çok inşaat projeleri gerçekleştiğini, özellikle Brooklyn’de pek çok bölge değerinin Manhattan’la eşleştiğini görüyoruz. Yabancı küçük/orta ölçekli yatırımcılar, Brooklyn ve Queens’in gelişmekle olan bölgelerinde yatırım yaparak pazar tecrübesi kazanmayı tercih ediyorlar.
İnşaatta kaybedilen vaktin çok büyük maliyetlere sebep olması nedeniyle, New York’ta yürütülen projelerde zaman ve kaynak disiplini çok önemli.