22
|
TÜRK YAPI SEKTÖRÜ RAPORU 2016
Dünya Ekonomisinde Büyüme Yavaşladı
2016 yılında dünya ekonomisinde büyüme yavaşlamıştır. Dün-
ya ekonomisi 2015 yılında % 2,6 büyüme gösterdikten sonra 2016
yılında % 2,4 büyüme gerçekleşmiştir. 2016 yılına daha yüksek bir
büyüme beklentisi ile girilmesine karşın jeopolitik gelişmeler, küre-
sel mali piyasalardaki oynaklıklar, Büyük Britanya’nın Avrupa Birli-
ği’nden çıkış kararı alması ile özellikle Çin ve emtia ihracatçısı geli-
şen ülkelerin ekonomilerindeki yavaşlama, dünya ekonomisindeki
büyümenin beklentilerin altında gerçekleşmesine neden olmuştur.
2016 yılında gelişmiş ülkelerde büyüme, bir önceki yılın gerisinde
kalırken gelişen ülkelerde ise büyüme, potansiyelin altında ve za-
yıf gerçekleşmiştir.
2016 yılında dünya ekonomisinde öne çıkan unsurlar; Büyük Bri-
tanya’nın Brexit kararı ile ABD’de başkanlık seçimlerini radikal politi-
kalar vaat eden Donald Trump’ın kazanması olmuştur. 2016 yılında
ABD ekonomisinde büyüme % 1,6 ile yavaşlamıştır. Euro bölgesi ve
Avrupa Birliği’nde büyüme 2015 yılının altında gerçekleşmiştir. Euro
bölgesinde % 1,5 büyümeye ulaşılmıştır. Japonya 2016 yılında % 0,9
ile geçen yılın altında büyümüştür. İngiltere’de büyüme zayıflamış,
Kanada’da ise toparlanmıştır. Buna bağlı olarak 2016 yılında gelişmiş
ülkeler % 1,6 büyüme göstermiş olacaktır.
Çin ve Gelişen Ülkelerde Büyüme Zayıf Kaldı
2016 yılında Çin ekonomisinde yaşanan dönüşümün sürmesi,
ABD Merkez Bankası’nın faiz artışı sürecine girmiş olması ile olu-
şan yeni küresel mali koşullar, enerji ve emtia fiyatlarının yılın bü-
yük bölümünde düşük seyretmesi ile jeopolitik gelişmeler, gelişen
ülkelerin ekonomik performanslarının zayıf kalmasına yol açmıştır.
Çin ekonomisi yıl boyunca büyümeyi destekleyecek önlemler uy-
gulamasına rağmen % 6,7 büyüyebilmiştir. Petrol ve emtia fiyatla-
rının düşük kalması sonucu bu ürünlerin ihracatçısı gelişen ülkeler,
olumsuz etkilenmeye devam etmiştir. Rusya ekonomisi 2016 yılın-
da % 0,6 küçülmüştür. Brezilya ise % 3,5 küçülme yaşamıştır. Tüm
bunlara bağlı olarak gelişen ülkeler 2016 yılında 2015 yılı ile aynı
ve % 4,1 büyümüştür.
Dünya Mal Ticaretinde Küçülme 2016 Yılında da
Devam Etti
Dünya ekonomisindeki yavaşlamaya bağlı olarak dünya ticare-
ti 2015 yılındaki kuvvetli daralmanın ardından 2016 yılında da kü-
çülmeye devam etmiştir. Dünya mal ticaretindeki keskin daralma;
enerji, emtia ve ticarete konu olan nihai malların fiyatlarındaki dü-
şüşten kaynaklanmıştır.
2016 yılında dünya mal ticaretinin, miktar bazında % 1,7 ge-
nişlemesine karşın değer bazında % 3,0 küçüldüğü ve 16,0 tril-
yon USD'ye gerilediği öngörülmektedir. 2016 yılında dünya mal ti-
caretindeki daralmada ticarete konu olan tüm ürün fiyatlarındaki
düşüşler etkili olduğu kadar, miktar bazındaki büyümenin de çok
yavaşlamış olması dikkat çekmektedir. Dünya ekonomisindeki ya-
vaşlama mal talebini de sınırlamaktadır.
Dünya mal ticaretindeki daralma, ihracat olanaklarını sınırla-
makta ve küresel ölçekte rekabeti daha da arttırmaktadır. Önem-
li ihracatçı bölgelerin ve ülkelerin ihracatları da bundan etkilen-
mektedir.
Küresel Para Politikaları Belirleyici Oldu
2016 yılında gelişmiş ülke merkez bankalarının ve özellikle
ABD Merkez Bankası’nın para politikaları belirleyici olmaya de-
vam etmiştir. ABD Merkez Bankası, parasal genişleme programı-
nı 2014 yılında sona erdirdikten sonra 2015 yılı sonunda faiz oran-
larını arttırmaya başlamıştır. 2016 yılına da birden fazla faiz artışı
olacağı beklentisi ile girilmiştir. Ancak yaşanan küresel ekonomik
gelişmeler, faiz artışlarını sınırlamış ve ABD Merkez Bankası 2016
yılında sadece bir kez ve aralık ayında faiz artışı yapabilmiştir. Bu-
na rağmen ABD Doları son 10 yılın en güçlü seviyesine yükselmiş-
tir. Avrupa Birliği’nde ise ekonomik büyümenin ivme kazanması-
na rağmen deflasyon riskinin sürmesi nedeniyle parasal genişleme
önlemleri sürmüştür. Avrupa Merkez Bankası yıl boyunca genişle-
tici politikalar uygulamış ve Euro göreceli zayıf kalmıştır.
Japonya Merkez Bankası da genişletici önlemlerini yıl boyun-
ca sürdürmüştür. İngiltere Merkez Bankası ise Brexit kararı son-
rası genişletici para politikasını güçlendirerek uygulamaya devam
etmiştir. Brexit ile birlikte Sterlin önemli ölçüde değer kaybetmiş-
tir. Gelişmekte olan ülkelerden Rusya ve Brezilya ise 2015'te uy-
guladıkları çok sıkı para politikasını, 2016'da kısmen gevşetmişler-
dir. Petrol ve emtia fiyatlarının yılın son aylarında yükselmesi bu
iki ülkenin para birimlerinin de değer kazanmaya başlamasına yol
açmıştır. Çin Merkez Bankası ve Meksika Merkez Bankası ise daha
sıkı bir para politikası uygulamaya başlamıştır. Her iki ülkenin para
birimleri Trump etkisi ile değer kaybetmiştir.
Dolar Güçlenirken Petrol ve Diğer Emtia Fiyatları
Yılın 2. Yarısında Artış Eğilimine Girdi
ABD Merkez Bankası’nın genişletici para politikasını sona er-
dirmesinin ardından faiz oranlarını arttırmaya başlaması ile birlik-
te dolar 2016 yılında tüm para birimleri karşısında güçlenmiştir.
Euro-dolar paritesi yıl ortalaması 1,08, yıl sonunda ise 1,05 ol-
muştur. Ancak doların güçlenmesinde ABD başkanlık seçimlerini
Donald Trump’ın kazanması da etkili olmuştur. Trump ile birlikte
ABD’de enflasyon ve daha yüksek faiz beklentisi oluşmuş ve buna
bağlı olarak dolar güçlenmiştir.
2016 yılının ikinci yarısında petrol fiyatları ile diğer emtia fiyat-
larında artış eğilimi oluşmuştur. Petrol üreticisi ülkelerin üretimi
sınırlama konusunda anlaşması ile birlikte varil petrol fiyatları 50
USD'nin üzerine yükselmiştir. Metal ve soft emtia fiyatları da art-
maya başlamıştır. Bu artışta ise yine Trump etkisi bulunmaktadır.
Trump, ABD’de büyümeyi hızlandıracak politikalar uygulayacaktır
ve bunun da emtia talebini arttıracağı beklentisi ile emtia fiyatla-
rı yükselmektedir.
