Basic HTML Version
62
Gayrimenkul
markaları açısından ise 2013 yılı daha seçici ve temkinli bir bü-
yüme yılı olmuştur. Döviz kurlarındaki artışlar ile birlikte kirala-
yan-kiracı ilişkileri yeniden şekillenmeye başlamıştır.
Perakende pazarında kiralarda yeniden bir dengelenme yaşan-
maktadır. 2010 ve 2011 yıllarındaki canlanmanın ardından 2012
yılında yaşanan durağanlık ile birlikte kira artışlarının da durağan-
laştığı görülmektedir. 2012 yılı başında 80 EUR olan birincil kira
rakamı yıl sonunda da aynı kalmıştır. Ancak döviz cinsi kiralar kar-
şılığı ödemelerde kullanılan kur seviyelerine ilişkin kiracılardan
gelen daha düşük kur uygulama talepleri bulunmaktadır.
2012 yılında 17 AVM açıldıktan sonra 2013 yılında toplam 27 AVM
açılmıştır. Yıl genelinde açılan toplam 27 AVM ile 1,1 Milyon m
2
ila-
ve kiralanabilir alan yaratılmıştır. Bu sayede, toplam açılan AVM
kiralanabilir alanı 9,22 Milyon m
2
’ye ulaşmıştır. Toplam AVM sayısı
ise 333’e yükselmiştir.
Devam eden AVM yatırımlarının tamamlanması ile 2014 yılında
35 yeni AVM açılacağı ve 1,5 Milyon m
2
ilave kiralanabilir alanın
ekleneceği öngörülmektedir.
AYD (Alışveriş Merkezleri Yatırımcıları Derneği) tarafından pera-
kendecilerin elde ettiği ciro verileri açıklanmaktadır. 2011 yılı için
toplam ciro tutarı 35 Milyar TL (yaklaşık 22 Milyar USD) olarak
gerçekleşmiştir. 2012 yılında toplam ciro 52 Milyar TL’ye (yakla-
şık 28,9 Milyar USD) ulaşmıştır. 2013 yılında ise ciro toplamının
60 Milyar TL’ye ulaşacağı öngörülmektedir. AYD verilerine göre;
2010 yılında Türkiye’deki alışveriş merkezleri 1,1 Milyar ziyaretçi
almıştır. 2011 yılında 1,3 Milyar, 2012 yılında 1,5 Milyar kişi olan
ziyaretçi sayısının 2013 yılı için 1,6 Milyar kişiye ulaşacağı tahmin
edilmektedir.
Türkiye’nin en büyük iki şehri İstanbul ve Ankara kişi başına brüt
kiralanabilir alan açısından tüm ülkede en yüksek orana sahiptir.
1000 kişi başına 253 m² ile İstanbul birinci sırada yer alırken, 245
m² ile Ankara ikinci sırada gelmektedir.
Avrupa’da 2013’ün ilk yarısında yaklaşık 1,8 Milyon m
2
brüt ki-
ralanabilir alana (BKA) sahip yeni alışveriş merkezi tamamlan-
mıştır. Bu toplam alanın büyük bölümü yine Orta ve Doğu Avrupa
ülkelerinde yer almış ve bu ülkelerin payı önceki altı aya göre
% 70 artış göstermiştir. Ancak, bazı projelerin 2013’ün ikinci ya-
rısına ve 2014’e ertelenmesi nedeniyle tamamlanan yeni alışveriş
merkezi alanlarına ilişkin önceden tahmin edilen rakamlara ula-
şılamamıştır. 2013’ün ikinci yarısında ve 2014’te tamamlanması
öngörülen yeni arz toplamları sırasıyla 4,9 Milyon ve 6,1 Milyon
m
2
’dir. Toplam yeni arzın % 69’unun, Orta ve Doğu Avrupa’da
(Türkiye dahil) tamamlanması beklenmektedir.
Avrupa’da tahmin edilen toplam alışveriş merkezi BKA’sı yaklaşık
150 Milyon m
2
’dir. 2013’ün ilk yarısında en büyük pazar olma ko-
numunu 17 Milyon m
2
’yi aşan AVM alanı ile Fransa korurken, onu
toplam 16,8 Milyon m
2
ile İngiltere izlemektedir. Avrupa pazarı
ile karşılaştırılabilir kaliteli alanlar dikkate alınarak toplam arzı
16 Milyon m
2
olarak revize edilen Rusya ise hala üçüncü en büyük
pazardır. 2013-2014 döneminde Türkiye, inşası devam eden alış-
veriş merkezleri bakımından ikinci sırada yer almaktadır. Yakla-
şık üçte biri İstanbul’da olan toplam 1,5 Milyon m
2
’nin üzerinde
yeni alışveriş merkezinin tamamlanması planlanmaktadır.
Kaynak: Alışveriş Merkezleri Yatırımcıları Derneği
TÜRKİYE'DE AVM'LERİN GELİŞİMİ (Kiralanabilir Alan m
2
)
9000000
8000000
7000000
6000000
5000000
4000000
3000000
2000000
1000000
0
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
Kiralanabilir Alanm
2
KATEGORİLER BAZINDA 2012-2013 KASIM AYI CİRO ENDEKSi
KARŞILAŞTIRMASI
Kaynak: Alışveriş Merkezi Yatırımcıları Derneği
160
140
120
100
80
60
40
20
0
132
132
124
143
96
130
126
146
139
135
152
114
141
147
Genel
Teknoloji
Yiyecek
Ayakkabı
Hipermarket
Giyim
Diğer
2012 2013