61
Gayrimenkul
Endüstriyel Piyasa
CBRE kurumunun Global Industrial View 2013 Raporu’na göre 2013
yılında yaşanan küresel dalgalanma ve belirsizlikler sanayi ve lojistik
alan talebini de sınırlamaya devam etmiştir. Bununla birlikte özellikle
gelişmiş ülkelerdeki toparlanma, ABD ekonomisinde hızlanan bü-
yüme ve AB ülkelerinin resesyondan çıkması ile birlikte 2013 yılının
ikinci yarısında endüstri ve lojistik alanlara yönelik talepte yeniden
bir canlanma başlamıştır. Sanayi ve lojistik alan piyasasında ağırlık
2013 yılında da Asya-Pasifik pazarına kaymaya devam etmiştir. Çin
ve oluşturduğu hinterland en yüksek faaliyetlerin oluştuğu bölge ha-
line gelmiştir. Çin ve Avustralya bölgede faaliyetleri sürüklemektedir.
Japonya, Singapur ve Hong Kong da diğer belirleyici pazarlardır. Bu
ülkelerde kiralar zirve noktalarına ulaşmış olup 2012 yılında dura-
ğanlaşmış ve 2013 yılında da kiralarda durağanlık sürmüştür. Kuzey
Amerika’da, ABD’deki ekonomik faaliyetlerin toparlanması ile birlikte
fiyat ve kiralarda da artışlar görülmektedir. Kanada ve Meksika’da ise
işler daha hareketli gerçekleşmiştir. Brezilya’da ekonomik yavaşla-
maya rağmen sektörde büyüme ve talep sürmüştür. Avrupa genelin-
de ise sektör zayıf bir yılı daha geride bırakmış olmakla birlikte yılın
ikinci yarısında büyüme görülmektedir. Rusya, Avrupa ile Asya ara-
sında önemli bir lojistik aktarma merkezi haline gelmektedir. Dünya
ticaretinde 2012 yılında görülen yavaşlama 2013 yılında da kısmen
sürmüştür. Küresel ticaretteki yavaşlama daha canlı bir son çeyreğe
rağmen lojistik sektörünü sınırlamıştır.
kendi başlarına inşa etmeyi tercih etmektedirler. Yaşlı endüstriyel
binalar, endüstriyel firmaların ihtiyaçlarını karşılayamadıkları için
bir kısmı atıl durumdadır ve arz fazlası yaratmaktadır.
İstanbul lojistik piyasası 2013 yılını durağan geçirmiştir. Lojistik
alan kiralarında görülen sınırlı artış eğilimi 2013 yılında yerini ye-
niden durağanlaşmaya bırakmıştır. Yürürlüğe giren yeni yatırım
teşviklerinde organize sanayi bölgelerine sağlanan ilave destek-
ler organize sanayi bölgelerindeki sanayi alanlarına ilgi ve talebi
artırmaktadır. 6. bölgede yer alan OSB’ler ile diğer bölgelerdeki
OSB’lerde yer taleplerinde görülen artış satış ve kiralama fiyatla-
rını da yükseltmektedir. Lojistik alanlara ilişkin talep ve kiralarda
ise göreceli durağanlık sürmektedir. Lojistik faaliyetlerini 2013 yı-
lında ihracat ve perakende sektörü desteklerken ithalatta görülen
yavaşlama sınırlandırmıştır.
Sıralama
Ülke Bölge
ToplamKullanım
Maliyetleri
(USD/Yıl/m
2
)
2012 2013
1
1 Japonya
Greater Tokyo
229,70
2
2 İngiltere Londra
218,80
3
3 Singapur
Singapur
189,30
4
4 İsveç
Stockholm
153,80
5
5 Çin
Hong Kong
140,30
6
6 Avustralya Sidney
135,60
8
7 Brezilya Sao Paulo
134,50
7
8 Avustralya Brisbane
126,40
10
9 Fransa
Paris
118,70
9
10 Avustralya Perth
118,70
30
29 Türkiye İstanbul
67,08
DÜNYANIN EN PAHALI ENDÜSTRİYEL ALANLARI 2013
Kaynak: CBRE Global Industrial View, 2013
2013 yılı ilk çeyreğinde sanayi binaları ve depolar için alınan yapı
ruhsatları 1,72 Milyon m
2
, ikinci çeyrekte 2,08 Milyon m
2
olmuştur.
Yılın üçüncü çeyreğinde ise 2,43 Milyon m
2
sanayi binaları ve depo-
lar için yapı ruhsatı alınmış ve son dönemlerin en yüksek seviyesi-
ne ulaşmıştır. 2013 yılının ilk 9 ayında alınan yapı ruhsatları geçen
yılın aynı dönemine göre % 31,1 artmıştır.
Perakende Piyasası
2013 yılında ekonomide yaşanan toparlanma ile birlikte hanehalk-
larının tüketim harcamalarında artış yaşanmıştır. Buna bağlı ola-
rak 2013 yılında perakende harcamalar ve perakende pazarında
büyüme 2012 yılının üzerinde gerçekleşmiştir. Perakende harca-
malarında yaşanan toparlanma alışveriş merkezleri performansı-
nı ve yatırımlarını da olumlu yönde etkilemiştir.
2013 yılında perakende pazarında yaşanan toparlanma alışveriş
merkezlerindeki kiralama talebini de olumlu etkilemiştir. Yaban-
cı perakende markaların Türkiye’ye orta-uzun vadeli ilgileri çer-
çevesinde girişleri 2013 yılında da sürmüştür. Yerli perakende
TÜRKİYE SANAYİ VE DEPO BİNALARI İÇİN ALINAN YAPI
RUHSATLARI (2012-2013) (m
2
)
İstanbul’daki en önemli endüstriyel bölgeler; Avrupa Yakası’nda
Hadımköy, Beylikdüzü, Güneşli, Yenibosna, İkitelli, Ayazağa ve
Kemerburgaz; Asya Yakası’nda ise Dudullu, Ümraniye, Samandı-
ra, Kartal, Pendik, Kurtköy, Tuzla ve Gebze olmayı sürdürmekte-
dir. Bu bölgelerde bulunan fabrika ve diğer endüstriyel tesislerin
% 80’i yaşlı binalardan oluşmaktadır ve uluslararası şirketler açı-
sından çekici değildir. Bu nedenle birçok firma, endüstriyel binaları
Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu
4.500
4.000
3.500
3.000
2.500
2.000
1.500
1.000
500
0
2012/
2012/
2012/
2012/
2013/
2013/
2013/
1. çeyrek
2. çeyrek
3. çeyrek 4. çeyrek
1. çeyrek 2. çeyrek 3. çeyrek
Binm
2
958,5
2.133,3
1.672,4
1.949,4
1.726,2
2.080,9
2.437,1