Basic HTML Version
55
Yurtdışı Müteahhitlik Hizmetleri
Yurtdışı müteahhitlik hizmetleri küresel kriz öncesi 2006-2008 dö-
neminde her yıl 24-25 Milyar USD seviyesinde iş yüklenerek önemli
bir performans göstermiştir. İzleyen üç yıl içinde krizin uluslararası
pazarlar üzerindeki olumsuz etkileri ile birlikte yüklenilen iş hac-
mi gerilemiştir. 2011 yılında bölgemizde yaşanan Arap Baharı ge-
lişmeleri sektörün iş hacmini olumsuz etkilemiştir. 2012 yılında ise
sektör 27,1 Milyar USD’lik iş yüklenerek bugüne kadarki en yüksek
yıllık iş hacmine ulaşmıştır. 2013 yılının ilk on ayında ise 203 proje
üstlenilmiştir. Ancak üstlenilen projelerin toplam tutarı 20,75 Milyar
USD seviyesinde kalmıştır. Böylece 2013 Ekim sonu itibariyle yıllar
içerisinde üstlenilen toplam iş tutarı 260,7 Milyar USD’ye ulaşmıştır.
YURTDIŞI MÜTEAHHİTLİK HİZMETLERİ FAALİYET ALANLARI
(2013 Ocak-Ekim)
MÜTEAHHİTLİK FİRMALARININ ÜSTLENDİKLERİ PROJELERİN
ÜLKELERE GÖRE DAĞILIMI
Bölge / Ülke
2013 Ocak-Ekim
Toplam Proje Bedeli (USD)
Pay (%)
Türkmenistan
9.119.380.086
44,0
Rusya Federasyonu
1.733.746.517
8,4
Kazakistan
1.645.676.232
7,9
Azerbaycan
1.426.296.634
6,9
Irak
1.386.048.015
6,7
Cezayir
1.018.754.559
4,9
S. Arabistan
794.227.783
3,8
Angola
597.000.000
2,9
Kuveyt
487.000.000
2,3
Diğer ülkeler
2.540.475.261
12,2
Genel Toplam
20.748.605.087
100,0
Kaynak: T.C. Ekonomi Bakanlığı
Kaynak: T.C. Ekonomi Bakanlığı
Diğer
%39
Liman
%10
Sportif
Tesis
%13
Konut
%12
Karayolu-Köprü-
Tünel
%13
Havalimanı
%13
YURTDIŞI MÜTEAHHİTLİK HİZMETLERİ İŞ BEDELLERİ (2002-2013)
30,0
25,0
20,0
15,0
10,0
5,0
0,0
Milyar USD
2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013
Ekim
Toplam İş Bedeli
Yıllık İş Bedeli
Kaynak: T.C. Ekonomi Bakanlığı
2,5 4,5 11,3 12,3 24,2 25,3
21,7 22,7 20,2 27,1 20,7
24,8
45,9 50,4 61,7 74,0
240
260,7
98,3
123,5
148,3
170
192,7
212,9
1972-2013 Ekim arasındaki dönemde Türk müteahhitlerin yurtdı-
şında üstlendikleri işlerin ülkelere göre dağılımı incelendiğinde,
Rusya Federasyonu’nun (% 16,4) lider konumunu sürdürdüğü,
ikinci sıraya Türkmenistan’ın (% 14,8) yükseldiği, Libya’nın (% 10,7)
ise üçüncü sıraya gerilediği görülmektedir. Rusya Federasyonu
son yıllarda yaşanan gelişmeler ile toplam iş hacmindeki payı ge-
rilemekle birlikte halen Türk müteahhitlerin bir numaralı pazarı
olma özelliğini korumaktadır.
Bölgesel faaliyetler incelendiğinde, yurtdışı müteahhitlik işlerinde
BDT ülkelerinin payı % 45, Ortadoğu ülkelerinin payı % 26,4, Afrika
ülkelerinin payı ise % 18,8 olmuştur. Yurtdışında üstlenilen müte-
ahhitlik işlerinin yaklaşık % 90’ı BDT-Ortadoğu-Afrika üçlüsünde
gerçekleşmiştir. BDT ülkelerinde üstlenilen proje tutarı 2013 yılın-
da 117,5 Milyar USD’ye ulaşmıştır.
Yine aynı dönemde, emek yoğun iş türlerinden ileri teknoloji ve uz-
manlık gerektiren faaliyet alanlarına geçiş yaşanmış, aynı zamanda
üstlenilen projelerin kapsamı ve büyüklüğü açısından önemli ge-
lişmeler kaydedilmiştir. Son yıllarda pazar, ürün ve iş çeşitlenmesi
hızlanmış, bazı Türk firmaları, uluslararası havaalanı, demiryolları
ve kentsel metro sistemleri gibi proje türlerinde uzmanlaşmaya ve
dünya markası olma hedefine yönelmişlerdir.
2013 yılının ilk 10 ayında en çok proje üstlenilen ülke 9,11 Milyar
USD ile Türkmenistan olmuştur. Rusya, Kazakistan ve Azerbaycan
Türkmenistan’ı izlemektedir. Irak, Cezayir ve S. Arabistan ile Lib-
ya pazarları ise 2013 yılında küçülmüştür. Angola, Afrika’ya açılım
sürecinin bir sonucu olarak 600 Milyon USD ile 2013 yılında en çok
iş üstlenilen 8. ülke olmuştur.
2013 yılının ilk 10 ayında üstlenilen projelerin sektörel dağılımında
havalimanları 2,67 Milyar USD ve % 12,9 payı ile ilk sırayı almıştır.
Sportif tesisler 2,65 Milyar USD ve % 12,8 payı ile ikinci sırada yer
almaktadır. Karayolu, tünel ve köprüler ise % 12,6 pay ile üçüncü
sıradadır.