Basic HTML Version
46
Altyapı Yatırımları
Kamu Altyapı Yatırımları
1980’li yıllarda başlayan liberal ekonomi rüzgarı, altyapı finans-
manında kamu-özel sektör işbirliği ile finansman maliyetlerinin
ve risklerinin paylaşılmasını sağlayan yeni modeller geliştirilmesi-
ne neden olmuştur. 1980’li yıllarda az sayıda ülkede uygulanan bu
tür modeller, 1990’lı yıllardan itibaren çok sayıda ülkede uygulama
alanı bulduğu gibi, bu modeller ulaşım sektöründen enerjiye, atıksu
arıtma tesislerinden katı atık depolama-toplama tesislerine, içme
suyu sisteminin rehabilitasyonundan hastane yapımına kadar çok
alanda kullanılmıştır. Bugün, hemen hemen bütün dünya ülkelerin-
de kamunun, altyapı yatırımlarının finansmanında, özel sektörle iş-
birliği yapması ve özel sektörün altyapı yatırımlarının finansmanın-
da daha büyük rol alması gerektiği kabul görmektedir. İçme suyu,
atıksu arıtma tesisleri, kanalizasyon işleri, barajlar ve göletler,
sulama ve drenaj tesisleri, elektrik üretim tesisleri (hidroelektrik,
jeotermal, nükleer, rüzgar santralları, biyoenerji tesisleri), elektrik
iletim ve dağıtım hatları, yeraltı kablolama işleri, demiryolu, raylı
sistem, karayolu vb. her türlü ulaşım, haberleşme vb. alanlara ya-
pılan yatırımlar kamu altyapı yatırımları olarak adlandırılmaktadır.
Özel sektörün etkin faaliyet gösterebileceği ortamın sağlanması,
halkın talep ve beklentilerinin karşılanması amacıyla, temel kamu-
sal hizmetlerin, yeterli, hızlı, etkili, kaliteli ve adaletli bir biçimde
sunumunun sağlanması günümüz dünyasında ülkelerin en önemli
amaçlarından birini oluşturmaktadır. Kamunun otoyollar, liman-
lar, elektrik ve diğer altyapı yatırımları, özel sektör tarafından
dışsallık olarak değerlendirilebilir. Bu tür altyapı yatırımları, özel
sektörün yatırımlarını kolaylaştırmakta ve karlılığını artırmakta ve
sermaye birikimine de katkıda bulunmaktadır. Çok sayıda yatırım
projesinin fizibilite ve bütçe kısıtı gözetilmeden programa alınma-
sı ve finansman yetersizliği nedeniyle mevcut yatırımlara ayrılan
ödeneklerin azalması yatırımların tamamlanma sürelerinin uza-
masına ve maliyetlerde artışa yol açmaktadır. 1980’li yıllara ka-
dar, büyük ölçüde kamu kaynakları (bütçe, dış kredi, tahvil ihracı)
ile finanse edilen altyapı yatırımlarının yüksek maliyetli olması ve
kamu kaynaklarının sürdürülebilir altyapı finansmanında yetersiz
kalması, gelişmiş/gelişmekte olan tüm ülkeleri yeni arayışlara it-
miştir.
2011 Yılı
Sektörler
Proje Sayısı
Proje Tutarı
2010 Sonu Harcama Etüt-Proje
Devam Eden Projeler Yeni Projeler
2011 Yatırımı
Enerji
152
34.859.606
18.215.602
37.933
2.996.152
98.942
3.133.027
Ulaştırma
383
118.246.917
64.530.831
144.282
5.870.127
2.523.471
8.537.880
Haberleşme
19
871.079
373.157
4.000
130.005
162.355
296.360
2012 Yılı
Sektörler
Proje Sayısı
Proje Tutarı
2011 Sonu Harcama Etüt-Proje
Devam Eden Projeler Yeni Projeler
2012 Yatırımı
Enerji
168
38.724.283
20.249.930
51.230
3.465.669
216.036
3.732.935
Ulaştırma -
Haberleşme
420
158.328.238
78.000.690
172.033
8.945.410
2.913.721
12.031.164
2013 Yılı
Sektörler
Proje Sayısı
Proje Tutarı
2012 Sonu Harcama Etüt-Proje
Devam Eden Projeler Yeni Projeler
2013 Yatırımı
Enerji
199
41.738.457
22.381.021
88.631
3.716.349
485.785
4.290.765
Ulaştırma -
Haberleşme
428
169.738.402
88.004.347
185.179
10.386.456
2.943.461
13.515.096
Kaynak: T.C. Kalkınma Bakanlığı
KAMU YATIRIMLARININ SEKTÖRLERE GÖRE DAĞILIMI (2012-2013) (Bin TL)