S.O.S İstanbul Fikir Projesi Yarışması 2017: Üsküdar Meydanı

YARIŞMANIN AMACI VE KONUSU

İstanbul Serbest Mimarlar Derneği (İstanbulSMD); toplumun karşısına güçlü, anlaşılır, çağdaş; kent ve kentli yararına "alternatif projeler" ile de çıkmanın önemine inanmaktadır. Bu alternatifleri üretmenin ve tartışmanın ise uygar ve aydın olmanın sorumluluğunu taşıyan mimarlar için önemli bir görev olduğunu düşünmektedir. Bu yapıcı görevin, öncelikle, gençliğe de ait olduğu düşüncesiyle İstanbulSMD konu ile ilgili olarak, eğitimini sürdürmekte olan mimarlık öğrencilerini tartışmaya, düşünce üretmeye ve bu süreçlerde etkin olarak rol almaya davet ederek, öğrenciler arasında bir "Fikir Proje Yarışması" açmaya karar vermiştir.

Yarışma alanı Üsküdar Meydanı ve yakın çevresini kapsamaktadır.

Özgün tarihi kimliği 18. yy sonlarına kadar biçimlenen Üsküdar Meydanı ve yakın çevresi, 1933 yılındaki yol genişletmeleri ve 1959 yılındaki meydan düzenlemesi yıkımları sonrasında ilk bozulmalarını yaşamıştır. Daha sonra 1985 yılında Üsküdar-Harem sahil yolunun açılmasıyla, parçalanmış meydan dokusuna, araç trafiği ve kavşakların da eklenmesiyle bölge, özellikle kıyı ve yakın çevresindeki tarihi kentsel doku karakterinden koparılmış ve tanımsız bir hal almıştır.

Karadan denizden ve raylı taşıma sistemleriyle her dönemde biraz daha fazla trafik yükü alarak yoğunlaşan ve karmaşıklaşan meydan yaşantısı, Marmaray çıkışlarının da eklenmesinin ardından bütünüyle kimliksizleşmiştir. Tarihi meydanın zorunlu bir transfer merkezine dönüşmesi, benzer başka meydanlarda olduğu gibi kent belleği açısından önemli kayıplardan biridir.

İçinde bulunduğumuz dönemde bu sorunları çözmek niyetiyle yeniden meydan düzenlemesine başlanmıştır. Bu plan kapsamında tarihi yapıların önüne kıyı şeridi müdahaleleri, yeraltı otoparkları üzerinde büyük beton boşluklar, bunlarla bağlantılı yeni ticari fonksiyonlar getirilmesi düşünülmektedir.

Alana ilişkin yerel yönetimlerin tariflediği projeksiyon üzerinden hızla uygulaması başlatılan bu süreçte, bütüncül bir bakış açısı oluşturabilmek üzere konuyu kent gündemine taşımak amacıyla ‘Üsküdar Meydanı’, 2017 S.O.S fikir yarışmasının konu seçimi için önemli bulunmuştur. Bu bağlamda, mimarlık öğrencisi genç kentliler tarafından yarışma alanına ilişkin özgürce yeni fikirlerin üretilmesi ve tartışılması beklenmektedir.

Üsküdar Meydanı ve yakın çevresi ile ilişkili bu tasarımlarda gündeme gelmesi beklenen önemli tartışma konularının bazıları:

• alan için tariflenen projeksiyon ve halihazır planda olup biten üzerine yeni yorumlar geliştirmek;
• alanın tarihi ve kültürel bağlamda kaybettiği değeri yeniden kazanmasını sağlamak;
• meydan olma vasıfları içinde toplanma alanı yerine zamanla transfer alanı haline gelen zıtlık üzerine düşünmek;
• alandaki mevcut ulaşım ilişkileri içinde, metronun yalnızca insanları aşağı indirip-yukarı çıkaran veya deniz ulaşımı gibi toplu taşımanın yalnızca geleni alıp-bırakan geçilip gidilen yer olarak değil, kent ve kentliye ait farklı buluşma işlevleri ve programları oluşturmaya açık potansiyeller üretmesini sağlamak;
• transferi ve durma anını birlikte ve ayrışmadan ele almak;
• mahalle ve tarihi doku ile oluşan yaya ulaşımı ilişkisizliği üzerine düşünmek;
• boğaz kıyısının kullanımı ve kentlinin su ile ilişkileri üzerinden potansiyelleri araştırmak ve alternatifler geliştirmek,
• alana hak ettiği değerleri iade ederken, taşıt ve rant için değil, insan için ve oralı olma hali ile birlikte düşünmek olarak sıralanabilir.

YARIŞMANIN TÜRÜ VE ŞEKLİ
Yarışma ulusal ve tek aşamalı olarak düzenlenmiş öğrenci mimari fikir projesi yarışmasıdır.

YARIŞMAYA KATILIM KOŞULLARI
Yarışmaya, Türkiye ve KKTC'deki mimarlık bölümlerinde ve mimarlık programlarında kayıtlı tüm lisans ve yüksek lisans mimarlık öğrencileri bireysel veya ekip halinde katılabilir. (Katılım, 2016-2017 eğitim yılı Bahar Dönemi’nde mezun olanları da kapsamaktadır.) En az bir kişinin yukarıdaki koşulları karşılayan mimarlık öğrencisi olması şartıyla, farklı disiplinlerden yükseköğrenim öğrencileri ile karma ekipler oluşturulabilir. Yarışmaya katılım ücretsizdir.

YARIŞMA ŞARTNAMESİ
Şartname ve yarışmacılara verilecek belgeler, 12 Eylül 2017 Salı günü www.ismd.org.tr adresinde yayınlanacaktır.

PROJELERİN TESLİM GÜNÜ, YERİ VE ŞARTLARI
Projeler, İstanbulSMD'nin "İstanbul, Gümüşsuyu, Miralay Şefik Bey Sokak, No:13/2" adresine, 28 Kasım 2017 Salı günü saat 17:00'ye kadar elden veya kargo ile teslim edilecektir.

ÖDÜLLER
1.'lik Ödülü: 5.000 TL
2.'lik Ödülü: 4.000 TL
3.'lük Ödülü: 3.000 TL
Mansiyon: 2.000 TL
Mansiyon: 2.000 TL
Mansiyon: 2.000 TL
Mansiyon: 2.000 TL
Mansiyon: 2.000 TL

YARIŞMA TAKVİMİ
Yarışma Duyuru Tarihi: 7 Temmuz 2017 Cuma
Sorular İçin Son Tarih: Şartnamede belirtilecektir.
Şartnamenin Yayınlanma Tarihi: 12 Eylül 2017 Salı
Proje Teslim Tarihi: 28 Kasım 2017 Salı
Sonuçların Açıklanması: Şartnamede belirtilecektir.

JÜRİ
Danışman Jüri Üyeleri
İ. Hakkı Moltay, İstanbulSMD Yönetim Kurulu Başkanı
Sibel Dalokay Bozer
Deniz Aslan

Jüri Üyeleri
Hayriye Sözen, Başkan
Yavuz Selim Sepin
Durmuş Dilekçi
Hakan Demirel
Nurbin Paker
Ervin Garip
Ceyda Özbilen

Yedek Jüri Üyeleri
Ziya Canbazoğlu
Umut İyigün

Raportörler
Gülriz Demirer
Erenalp Büyüktopcu