Troçki'nin Evi Müze mi Olacak, Satılacak mı?

Rus devriminin önemli isimlerinden ve Kızıl Ordu’nun kurucusu Marksist teorisyen Leon Troçki’nin sürgün yıllarını geçirdiği Büyükada’daki evi, 5 milyon Euro’ya satışa çıkarıldı. Ünlü tarihçi Prof. Dr. İlber Ortaylı’nın müze yapılması önerisinde bulunduğu evin satışa çıkarıldığını doğrulayan emlak broker’ı Netsi Sadi, 3 bin 500 metrekare arsası bulunan evin, 1. derece tarihi eser olduğunu ve Anıtlar Yüksek Kurulu’nun restorasyon projesini onayladığını söyledi.

Prof. Dr. Ortaylı, önceki günkü yazısında da sürgün edilen Troçki’nin kişiliği ve tarihteki yerine değindi. Prof. Dr. İlber Ortaylı, Troçki’nin önce Kadıköy Moda’da bir evde kaldığını, daha sonra eşi ile Büyükada’daki evde yaşadığını, evin müze yapılması halinde, hem Bolşevizm’i daha iyi tanımamızın sağlanacağını, hem de ciddi turizm geliri getireceğini kaydetti.

'Ada turizmi de kazanır'

Prof. Ortaylı “Tarihi evlere ve yalılara bir prestij aracı olarak bakan seçkinlerimiz, buraya da gereken ilgiyi gösterir mi? Yoksa olmadık birinin eline geçen yapı kuşa mı döner? Göreceğiz. Ama görmesek de, şu evi Belçika ve Meksika’daki gibi bir Troçki müzesine dönüştürseler daha iyi olur. Komşu memleketteki Bolşevizm’in tarihini hazırlanan sergilerle gençler hazırlop el kitaplarının dışında derin boyutlarıyla tanırlar ve hiç şüpheniz olmasın, ada turizmi de bundan kazanır” dedi.

Geçtiğimiz haftalarda Adalar Kent Müzesi açılışını gerçekleştiren Adalar Vakfı’nın, Troçki’nin evinin müzeye dönüştürülmesi için daha önce girişimde bulunduğu ancak bir sonuç alamadığı öğrenildi.

Adalar Vakfı istiyor

Evin satın alınması ve restorasyon maliyetinin çok yüksek olduğunu bu nedenle yurtdışındaki kurumlarla temasta bulunduklarını belirten Adalar Vakfı Başkanı Halim Bulutoğlu “Evin müze olması için Fransa dahil yurtdışındaki birçok kuruma girişimde bulunduk ancak bir sonuç alamadık. Bina harebe vaziyette. Binadan başka Troçki’den kalan bir belge ya da eşya yok. Eğer bunlar da temin edilirse Troçki’nin evi müze olarak sürekli ziyaret edilebilir ve ada kültür tarihine önemli bir katkı sağlanır” dedi.

Evin içi harabe

Leon Troçki’nin 12 Şubat 1929 - 17 Temmuz 1933 tarihleri arasında 4.5 yıl yaşadığı Büyükada’daki Arap İzzet Paşa Köşkü olarak da anılan ev, 1931 yılında geçirdiği yangınla harabeye dönmüş, Hanifi Ailesi, evi 2002 yılında 2.5 milyon dolara (yaklaşık 4 milyon 125 bin lira) başkasına satmıştı. Yeni sahipleri de aradan geçen 8 yılın ardından evi satışa çıkardı. Eve, 5 milyon Euro, yani yaklaşık 10 milyon TL bedel biçildiği belirtildi.

Kızıl Ordu'yu kurdu, kazmayla öldürüldü

Asıl adı Leon Davidoviç Bronstein olan Troçki, 7 Kasım 1879’da Güney Ukrayna’nın Yenovka Köyü’nde doğdu. 1897’de Rusya İşçi Birliği adlı gizli örgütü kurunca Sibirya’ya sürgüne gönderildi. 1902’de Troçki takma adını kullandığı sahte pasaportla Viyana’ya, oradan Londra’ya kaçtı. 1905 devriminde St. Petersburg’a dönüp İşçi Sovyeti Başkanlığı’na seçildi. Devrimin yenilgiye uğramasıyla tutuklanıp 1907’de Doğu Sibirya’ya sürüldü, yine Londra’ya kaçtı.

1917 devriminde Rusya’ya döndü. Önce Dışişleri Komiserliği, ardından da Savaş Komiserliği’ni üstlenip Başkumandan sıfatıyla Kızıl Ordu’yu kurdu. 1924’te Lenin’in ölümünden sonra Stalin’le giriştiği iktidar mücadelesini kaybetti. 1926’da Politbüro‘dan çıkartıldı. 1928’de Alma Ata’ya, bir yıl sonra da Türkiye’ye sürüldü. 1933’te Fransa’ya, sonra Oslo’ya geçti. 1937’de Mexico City’ye yerleşti. 1940’ta bir İspanyol komünisti olan Ramon Mercader tarafından başına kazmayla vurularak öldürüldü.