Nasıl Ortaya Çıktı?

İdeal Cumhuriyet Köyü Planı, ilk olarak Türk Tarih Kurumu’nun XVI. Seri-Sa 14 kaydı ile 1972 yılında basılan, Prof. Dr. Afet İnan’ın "Devletçilik İlkesi ve Türkiye Cumhuriyeti’nin Birinci Sanayi Planı 1933" başlıklı eserinin Ek’ler kısmında, 7. sıra numarası ile yer almıştır.

Afet İnan, 31 Ağustos 1971 tarihinde kitaba yazdığı önsözde, bu plan ile ilgili olarak şunları söylemiştir: "İdeal Cumhuriyet Köyü planını, doğrudan doğruya bu kitabın konusu olmamakla beraber buraya ekledim. 1937 yılında Trakya Umumi Müfettişi General Kazım Dirik tarafından verilmiş olan bu planı yapan mimarın adı konmamıştır. Ancak üzerinde “Her hakkı mahfuzdur’ diye kayıt vardır. Planda yandaki listede okunacağı gibi 43 kamu kuruluşu yer alıyor. Bir köye gerekli olan her şey düşünülmüştür. O zaman bu planın herhangi yerde uygulanmaması büyük bir kayıptır. İdeal Cumhuriyet Köyü planının yeni kurulmakta olan köylerimize uygulanmasını candan dilerim."

Afet İnan’ın yazdıkları doğrultusunda, İdeal Cumhuriyet Köyü Planı’nın 1935-1937 yılları arasında çizilmiş olabileceği sonucunu çıkarabiliriz.

Ayrıca bu plan, İstanbul Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Yıldız Sey tarafından kaleme alınan, "75 Yılda Değişen Kent ve Mimarlık" adlı yapıttaki "Cumhuriyet Döneminde Konut" adlı makalenin 277. sayfasında, İdeal Cumhuriyet Köyü Şeması adı ile görsel malzeme olarak sunulmuştur. Şema yanındaki tanımlayıcı not, "Trakya Umumi Müfettişi Kazım Dirik’in Hazırladığı İdeal Cumhuriyet Köyü Şeması" şeklindedir.