Kosmopolistanbul'da Dört Duyu ve Sonsuz Algı İle Bir Metropol Yaratıldı

İstanbul’un en genç ve yenilikçi sanat arenalarından garajistanbul Cumartesi akşamı, (20.09.2008) her anı şaşkınlık verici bir etkinliğe ev sahipliği yaptı. Kosmopolis ve garajistanbul işbirliğinde gerçekleştirilen “Kosmopolistanbul –1 KentDuyusu” adlı karma performans etkinliği; kentin tadı, kokusu ve sesine dair algıları en keskin haliyle ortaya koydu.

“Kent sakinlerinin 19. yüzyıl gezginleri gibi bir yerden diğerine dolaşıp, kalabalık içinde kayboldukları günler çoktan geride kaldı. Nasıl hareket ettiğimiz, ne gördüğümüz, ne duyduğumuz, ne tattığımız ve kokladığımız gitgide daha fazla izleniyor ve kontrol ediliyor.” Etkinlik açıklama metni bu cümleler ile başlayan Kosmopolistanbul, küçük bir evren yaratmak iddiasıyla yola çıkarak metropolün nesnel deneyimlerini harmanlayan bir ‘sanat şovu’ ortaya koydu. garajistanbul’un etkinlik mekanından içeri adım atar atmaz sizi karşılayan ağır esanslar ve yorucu tınılar da bu deneyimlerin ana güzergahını tanımlar nitelikteydi.

 

Kosmopolistanbul’un en iddialı gösterileri, hiç şüphesiz koku ve tat enstalasyonları oldu. Gösteri mekanından siyah bir perde ile ayrılan arka fuayede konumlanan, Japon asıllı Hollandalı sanatçı Maki Ueda’ya ait koku enstalasyonu “Body Odor No:5”, etkinlik boyunca tüm mekanı sıra dışı ve hatta çoğu zaman rahatsızlık veren bir dizi nota ile doldurdu. İnsanın vücut kokusunun parmak izi kadar belirleyici oluşundan yola çıkan Ueda, her yeni kokunun yeni bir ortam oluşturduğu ön kabulünden yola çıkarak parfümün yaratılma işlemini canlandırdı. “Kendi kokunuzdan sıkıldınız mı? O halde Hollanda’nın dağlarından keçi peyniri kokusu veya Japon balık derilerinden kokular tam size göre olabilir” şeklinde başlayan bir açıklama metni ile sunulan bu yerleştirme, yan yana dizilmiş çok sayıda bitki, hayvan ve yan üründen üretilen esansları katılımcılara sundu. Farklı karışımları dilediği gibi oluşturan katılımcılar, etkinliğin başında ‘sipariş ettikleri’ kokulara gecenin geç saatlerine doğru kavuştular.

 

Etkinliğin diğer bir ilgi çekici bileşeni “Urbanopathic Confection”, ‘kentsel rahatsızlığa karşı ilaç şekerlemesi’ alt başlığı ile gerçekleşti. Bir yiyecek performansı olan Hollandalı Wietske Maas imzalı bu performansta, İstanbul ve Amsterdam’a özgü malzemelerden yapılan ve az miktarda kentsel maddeler de içeren karamelize bir karışım katılımcılara sunuldu. Elbette hiçbir duyu tekil bir etki alanına sahip olmadığı için bu performansın da kendine has kokuları mekana karıştı ve ortaya çok etkileşimli bir performans çıktı. Oracıkta damıtılarak, karıştırılarak ve pişirilerek elde edilen bu esansların gösteri alanına, ön fuayeye ve hatta dış mekana kadar yayılması, katılımcılara zaman zaman zor anlar yaşattı. Ağır kokulardan kaçarcasına gösteri aralarında garajistanbul’un çıkışında istiflenen katılımcıların bu ‘kaçışı’, metropol üzerine kurgulanan bir etkinlik için oldukça manidardı da... Nasıl karmaşık ve tahammülü zor kent yaşantısından kaçanlar kadar onun kaotik çekiciliğine kapılanlar da varsa, ‘Kosmopolistanbul 1 – KentDuyusu’ için kapılara yığılan izleyiciler etkinlik alanını da boş bırakmadılar.

 

Etkinlik boyunca gerçekleştirilen çok sayıda video gösteriminden, MediaShed’in iki askere Celine Dion’un ‘My Heart Will Go On’unu Amerikan marşının sözleriyle söylettiği ‘The Duelists’ ve ‘Heat’ten replikleri ve görüntüleri ile ağır Michael Mann göndermeleri bulunan Nicolas Provost imzalı ‘Plot Point’ adlı kısa film dikkat çekenlerdendi.

Sonrasında Edwin van der Heide, etkileyici lazer ve ses performansı ile ‘küçük evren’ mottosunu sürdüren isimdi. LSP, ses ve üç boyutlu görüntü arasındaki ilişkiyi lazer projeksiyon aracılığı ile araştıran gösteri, ses ve görüntünün eş zamanlı kaynaklardan geldiği yeni, etkileşimli ve değişken bir mekan tanımladı. Koray Tahiroğlu’nun hemen sonrasındaki LivemprovS performansı ise, analog ve sayısal ortamda üretilen sesler ile sıradışı video görüntülerini birleştiren gerçek zamanlı bir doğaçlama ortaya koydu. ‘Kosmopolistanbul 1 – KentDuyusu’ ‘Not At Home’ isimli dj seti ile sona erdi.