İstasyon’dan Fener’e Mersin

Mersin Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Şehir ve Bölge Planlama Bölümü Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Tolga Ünlü ve Akdeniz Kent Araştırmaları Merkezi’nden Uzman Tülin Selvi Ünlü’nün birlikte hazırladıkları “İstasyon’dan Fenere Mersin / Mersin from Railway Station to the Lighthouse” kitabı, Mersin Ticaret Odası tarafından 'Mersin Kitapları Dizisi'nin ilk kitabı olarak yayınlandı. Kitap, Mersinli koleksiyoner Ali Murat Merzeci’nin zengin Mersin kartpostalları arşivinden yola çıkılarak hazırlandı.

Yrd. Doç. Dr. Tolga Ünlü ve Uzman Tülin Selvi Ünlü tarafından uzun zamandır sürdürülen kent tarihi çalışmalarının görsel malzemeler, haritalar ve yapıların üç boyutlu canlandırmaları ile buluştuğu ve Türkçe-İngilizce olarak hazırlanan kitap, Mersin’in yakın geçmişine keyifli bir yolculuk sağlıyor. Çalışma, Mersinliler başta olmak üzere, kenti merak eden pek çok kişi için Mersin fotoğrafının ve zihinlerdeki silik silüetin bir parça daha netleştirilmesine katkı sağlıyor.

Kitapta, kentin ondokuzuncu yüzyıl sonunda beliren ve yirminci yüzyıl ortalarına kadar da koruduğu kentsel yerleşik alan sınırları esas alınıyor. Söz konusu zaman dilimi Doğu Akdeniz’de yerini alan Mersin’in ticaret ve liman kenti kimliğini oluşturduğu dönemi işaret ederken, ticari etkinliğin ve yeni yaşam kültürünün izlerini taşıyan iskeleler-deniz-kent ilişkisinin somut olarak görüldüğü, istasyon ile deniz feneri arasındaki alan da fiziksel sınırları çiziyor.

Çalışmada, çeşitli değişimler geçirmiş olmakla birlikte kentin tarihi ve ticari merkezi olarak geçmişin izlerinin sürebileceği söz konusu yerleşik alan sınırları içinde bir gezi rotası çizilmiş. Mersin’in yüzelli-ikiyüz yıllık genç tarihine, büyüklerinin anlattıkları ve kendi yaşadıklarıyla birebir tanık olan Mersinliler ya da Mersin’i hiç bilmeyen ve merak edenler için, ellerinde bu kitapla gezebilecekleri bir güzergah belirlenmeye çalışılmış.



Kentte çizilen gezi rotasında, biri doğuda diğeri batıda iki yapı belirleyici olmuş.  Bu yapılar, kitaba ismini veren istasyon ve fener. Kentin yakın geçmişine bakıldığında, hanları, dükkanları, depoları, otelleri, camileri, kiliseleri, evleri ile oldukça canlı bir ticaret ve renkli bir kentli yaşam biçiminin kendini gösterdiği kentsel alanın tam da bu iki nokta arasında yaşandığı anlaşılıyor. İstasyon, kente girişi tanımlarken, Müftü Deresi’nin denizle birleştiği noktadaki tarihi deniz feneri ise kentin bitişini haber veriyor.

Kentin gelişim çizgisinden yola çıkarak bir anlatım kurgusu oluşturan 'İstasyon’dan Fener’e Mersin / Mersin from Railway Station to the Lighthouse' kitabı, bu iki nokta arasında farklı özellikler gösteren kent parçaları tanımlıyor.  Böylece, geziye, bir anlamda kentin girişi olan istasyondan başlanıyor, ardından, kentin en eski ve önemli caddelerinden biri olan Uray Caddesi boyunca devam ediliyor. Kentin belirgin karakteristik özellikler gösteren parçaları, kentsel gelişimin toplumsal tarihle ilişkisi, Osmanlı modernleşmesinden Türk modernleşmesine değişen yaşam biçimi ve kentsel çevrenin etkileşimi birlikte aktarılıyor.   

Kentin mekansal gelişimini toplumsal tarihle ilişki içinde aktarma çabası, kartpostallar ve güncel fotoğraflarla güçlü ve somut bir anlatım sağlıyor. Kitabın yakaladığı bu anlatım dili, kentin yakın geçmişine ilişkin önemli anlamlar taşıyan, “Yoğurt Pazarı”, “Aşıklar Parkı”, “Millet Bahçesi”, “Tüccar Kulübü” “Kışla Caddesi” ya da “Gümrük Meydanı” gibi yapı, sokak ya da yerleri ortak yaşam kültürünün birer öğesi olarak kayda geçiriyor. Kitapta ayrıca, kentin ortak geçmişinde simgeleşen söz konusu yapı, sokak, meydan vb. kullanımlardan günümüze ulaşmayanların üç boyutlu canlandırmalarına ve kent içinde bulundukları konuma da yer veriliyor.

İstasyon’dan Fenere Mersin / Mersin from Railway Station to the Lighthouse

Basım tarihi : Mart 2009
Dili: Türkçe-İngilizce
Sayfa Sayısı: xxiv+309
Basım Yeri: Başak Ofset / Mersin
Yayınlayan: Mersin Ticaret ve Sanayi Odası