Haydarpaşa: Söylencelerin ve Projelerin Gölgesinde Tehlike Altındaki Bir Kültür Mirası

strong>Bu anlamda Haydarpaşa Railway Station Preservation Project ne öneriyor?

Haydarpaşa Railway Station Preservation Project, Haydarpaşa’nın dönüşümü planlanırken  bilimsel, mimari, sanatsal dayanağı olan çalışmalar yapılmasını öngörüyor. Bunlar, mimari proje yarışmaları olabilir, çalıştaylar olabilir, atölye çalışmaları olabilir. Amacımız, bu çalışmalar için fon sağlanmasına aracı olmaktır. Herkesin bir şeyler söylemesini istiyoruz. “Burayı restoran yapacağım, burayı bir şey yapacağım”dan daha bilimsel, daha sosyal odaklı doğru proje ve fikirler çıkacaktır düşüncesindeyiz. Bu model, sonraki değişim, dönüşüm projelerine de rol model olabilir. Farklı fikirlerin tartışılıp oylandığı bir koruma,  renovasyon projesi ile dönüşerek bir ilk olabilir. Haydarpaşa bir sosyal odak, bir toplanma dağılma yeri, her şeyden önce bir bellek; “Halktan koparalım, sadece belli bir kesim burada olsun” demek çok doğru değil.

Diğer risk altındaki miraslarla karşılaştırınca Haydarpaşa nasıl bir yerde duruyor?

Watch 2012 ‘de Haydarpaşa az önce bahsettiğim durumdan ötürü marjinal bir yerde duruyor. Haydarpaşa’da bir dönüşümün sancılarından bahsediyoruz. Dönüşümü yeni işlevi ile nasıl korunabilir üzerinde duruyoruz bizler.

Haydarpaşa, uzun zamandır kent gündeminin önemli başlıklarından biri. Siz onun üzerinden yürütülen tartışmaları nasıl değerlendiriyorsunuz?

Çok doğru tartışamıyoruz galiba… Bir araya gelmeden, ayrı ayrı yerlerde tartışıyoruz ya da birbirimizin fikrini çürütmeye çalışıyoruz. Ortak bir payda bulmamız gerekiyor. Unutmayalım ki bilinmeyen sürecin tartışmaların ortasında bıraktığı bir binanın göreceği zarar, fiziki koşulların verdiği zarardan az olmayacaktır. Haydarpaşa Tren Garının yarını planlanırken, dokuları ve sosyal anlamı ile korunarak, dokuları ve sosyal anlamı ile değerlendirilmek ve şekillenmek zorunda.

Binanın mevcut durumu hakkında ne düşünüyorsunuz?

Tarihi mekanları, kamu binası olarak çok sağlıklı kullanamıyoruz diye düşünüyorum. Haydarpaşa'nın üst katlarında gerçekten çok ciddi bir tahribat var. Üst katları ve çevresinin şu anki kullanımı çok hoşuma gitmiyor açıkçası. Reklam tabelaları, cephede klimalar deniz cephesinde binayı bastıran bir iskele. Tarihi bir yapının, 100 yılı aşkın süredir gar işlevi ile var olmuş bir anıtın, modern ile eskiyi doğru harmanlamış bir kullanım ile var olmasını hayal ediyorum.

Bir restoratör olarak siz nasıl bir koruma modeli önerirsiniz Haydarpaşa için?

Binaya minimum dokunan bir model… Tabi ki ‘dokunmayalım, kullanmayalım’ gibi bir anlayışa sahip değilim. Kullanalım, fakat en doğru şekilde. Ayrıca Haydarpaşa Garı, rıhtımdan ya da tren yoluyla ulaştığınız bir binadan ibaret değil; çevresindeki depo binaları ve daha önce meslek lisesi olarak kullanılmış binalar var. İçinde birçok tarihi binayı barındırıyor. Birçoğunu gördüm, gerçekten kötü durumdalar. Yardımcı oyuncular biraz devre dışı kalıyor. Bu anlamda tartışmanın ölçeğini de büyütmek gerekiyor. Çevresi ile planlanmalı Haydarpaşa; küçük bir yapı adasında restore edilmiş bir bina çevresinde keşmekeş olmamalı. Tümlenmiş bir yaklaşım düşünülmeli bence.