Ankara’nın Kentsel Dönüşümüne Bak

Ankara’daki seçim savaşları son günlerde medyada da yankı buluyor. Olayların baş aktörü de Melih Gökçek. Sırf rakipleriyle değil, kendi partisiyle yaşadığı çekişmelerle de gündeme gelen Gökçek, Ankara’nın tarihi mekânlarından Ulus için hazırlattığı kentsel dönüşüm projesinde yargı engeline takıldı. Konuyu yargıya taşıyan ve iptal kararının çıkmasında önemli rol oynayan ise meslek odalarının ortak mücadelesiydi. 29 Mart’ta CHP’nin Çankaya Belediye Başkan Adayı olarak yarışacak eski TMMOB başkanı şehir plancısı Bülent Tanık, Ankara’da Gökçek’in “keyfi” uygulamalarına artık bir son verilmesi gerektiğini söylüyor.

- Ankara’daki kentsel dönüşüm projelerinde sizin karşı çıktığınız noktalar neler?

- Ankara, kentsel dönüşüm projeleriyle, hızlı bir atağın hedefinde. 50 yıldır oluşmalarına göz yumulan yoksul mahallelerin iyileştirilmesi adı altında kentsel dönüşüm uygulamaları yapılıyor. Bu alanlardaki yapıların el değiştirerek yenilenmesi sırasında, burada yaşayan nüfus, kent çeperlerine göç ettiriliyor. Oluşan rant ise yapım sürecinde devreye giren uluslararası finans çevreleri ile iç içe geçmiş isimlere, satın alma yolu ile mülk sahibi olan kesimlere aktarılıyor.

- Hem bir kent plancısı hem de bir Ankaralı olarak mevcut yönetimin kent planlamasına bakışınız nasıl?

- Ankara Büyükşehir Belediyesi yönetimi 15 yıldır kenti sadece alınıp satılan bir mal olarak gördü. Anlayış bu olunca şehir planlaması, kentlerde yaşayan tüm insanlar için sağlıklı bir yerleşim oluşturmak için değil, toprağı olan güçlü kesimlerin bireysel yararını çoğaltmak, kentleri ve ülkeyi pazarlamayı kolaylaştırmak için kullanıldı. Ankara’nın planlanmasında ve gelişiminde kamu yararı ve şehircilik ilkeleri değil, satış değeri belirleyici hale geldi.

- Yargı’nın Ulus projesini iptal etmesi, yerel yönetimlerin keyfi uygulamalarına karşı bir emsal oluşturabilecek nitelikte mi?

- Gökçek, Ulus için çok kısa bir süre içinde bölgenin yapısına tümüyle aykırı, Cumhuriyet dönemi mimarlık örneklerinin önemli bölümünü yıkmayı hedefleyen bir plan hazırlattı. Ancak TMMOB’ye bağlı meslek odaları tarafından yapılan girişimler sonucu hemen hepsi iptal edildi. Gökçek yönetimi buna karşı da bir kurnazlık geliştirerek isimde ya da notlarında ufak değişiklikler yaparak yeniden bu planları onayladı ve mücadele

süreci yeniden başladı. Belediye, bu kentin değerlerini, hafızasını, kimliğini savunan kişi ve kurumların ne kadar inatçı olabileceğini göremedi. Eğer siz kent halkı için çok önemli bir yerde keyfice iş yapıyorsanız, karşınızda duyarlı kişi ve kurumları bulursunuz. Bunun unutulmaması gerek. Ankaralı, despotluğa geçit vermeyecek.

- Kentsel dönüşüm uygulamalarının nasıl bir ekonomik, sosyal ve fiziki çerçeve içinde gerçekleşmesi gerektiğini düşünüyorsunuz?

- Sağlıklı ve yaşanılabilir kentsel alanlar üretimi açısından oldukça sorunlu bir kentleşme tarihine sahip ülkemiz için, “dönüşüm” ya da “yenileme” yoluyla kentsel mekânın yeniden düzenlenmesi önemli bir ihtiyaç. Bu ihtiyacın çözümüne yönelik geliştirilecek uygulamalar, sosyal, ekonomik, kültürel ve fiziksel yönleriyle bütünsel olarak ele alınmalı. Bugünkü uygulamadaki rantın nasıl arttırılabileceği ve paylaşılabileceğine yönelik projeler değil; bölgenin sosyolojik, kültürel değerlerini ve orada oturan kiracıları da aynı proje içerisinde ve yerinde koruyan; sosyal, kültürel, ekonomik modeli olan kentsel dönüşüm projeleri yaratılmalı.