|
Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, Architekturmuseum der Technischen
Universität München ve Institut für Auslandbeziehungen e.V. (ifa) işbirliğiyle
İstanbul 2010 çerçevesinde “100 yıl Deutscher Werkbund / 1907-2007” başlıklı bir
sergi düzenleniyor.
Açılış günü saat 16:00'da Brigitte Kuntzsch
rehberliğinde sergi gezisinin yapılacağı gelen bilgiler arasında. Serginin, her
gün 9.00-17.00 saatleri arasında ziyaret edilebileceği belirtiliyor.
Alman Werkbund
1907 yılının Ekim ayında Münih’de
aralarında Peter Behrens, Josef Hoffmann ve Richard Riemerschmid’in de bulunduğu
12 sanatçı ve mimar ve 12 firma “Alman Werkbund”u kurdul. Kurucu üyeler birliğin
amacını sanat, endüstri ve zanaatın biraraya gelerek eğitim, propaganda ve
konuyla ilgili tüm sorularda hem fikir olma sayesinde sanayinin
mükemmelleştirilmesi olarak açıkladı. Endüstrileşmiş yaşam dünyasını “kanepe
yastığından şehir planlamasına kadar” (Hermann Muthesius) sanatsal bakış
açısından “mükemmelleştirmek” ve “iyi” biçimlendirilmiş objelerle halkı kültürel
anlamda “eğitmek” Alman Werkbund’un 20. yüzyılın son üçünçü çeyreğine kadar
hedefi olmuş ve yaptığı işleri belirledi. Eğer bugün firmalar homojen bir
görünüme, kurumsal bir kimliğe sahip olmak istiyorlarsa ve tüm dünyada endüstri
ürünlerinin şekli konusunda genel bir görüş varsa, üniversitelerde “endüstri
tasarımı” okutuluyorsa ve ekonomi kuruluşları tarafından geliştirilip, müzelerde
sergileniyorsa bu ilk etapta Alman Werkbund’un eseri olduğu
söylenebilir.
20. yüzyılın bazı çok ünlü Alman sanatçıları ve
mimarları Werkbund üyesiydi. “Biçim” (1924), “Film ve Fotoğraf” (1929) adlı
Werkbund sergileri ya da Werkbund’un konut yerleşmeleri endüstri ve teknik
sayesinde yeni biçimlerin geliştirilmesiyle değişen dünyanın mil taşlarıydılar.
1927 yılında Stuttgart’ta Werkbund tarafından organize edilen Le Corbusier, Mies
van der Rohe, J.J.P. Oud ve Hans Scharoun’nun binalarının bulunduğu Weissenhof
adlı yerleşim alanı bugün hala 20. yüzyıl modern mimarisinin en önemli ve
uluslararası ünlü örneklerinden sayılır. Stuttgart’taki yerleşim denemesinden
sonra Brünn (1928), Breslau (1929), Prag (1932), Neubühl (1932) ve Viyana’da
(1932) Werkbund’un modern insan için tasarladığı diğer konut ve şehircilik
modelleri oluşturdu.
20’li yıllarda Alman Werkbund tekniğin,
uluslararasıcılığın ve hareketliliğin belirlediği yeni dünyada biçim bulma
konusundaki en önemli deneylerde söz sahibi oldu. Nasyonal sosyalizm döneminden
sonra 1949 yılında Köln’de yeniden yapılanma konusunda esasları ve kriterleri
oluşturması beklenen büyük bir Werkbund kongresi düzenlendi. Burada İsviçre
Werkbund’un katkısıyla Max Bill tarafından “iyi biçim” adlı, esas teşkil eden ve
daha sonraki yıllarda da yol gösteren bir gösteri sunuldu. 1958 yılında
Brüksel’de düzenlenen dünya sergisinde Werkbund tarafından tasarlanan Alman
pavyonu uluslararası alanda beğeni topladı.
1959 yılında Marl’da
gerçekleştirilen “büyük memleket tahribi” konulu Werkbund kongresinde Alman
Werkbund’u “yerleşim yerlerinin yok olması” ve “doğanın bozulması” konularına
değinmiş ve böylece ökoloji ve ekonominin hızla büyümesinin sonuçları konusunda
kamunun bilinçlenmesi yönünde ilk adımı attı. Werkbund’un ilgisi giderek üretim
ile ilgili sorulardan tüketim ile ilgili problemlere yöneldi. Artık “iyi biçim”
yerine ürünlerin doğru kullanılması ve zihniyet toplumunun yerine bugün hâlâ
uyaran ve teşvik eden girişim toplumunun tüketim sonuçları Werkbund’u
ilgilendiriyordu.
|
Sergiler
